Pedagog respublika ilmiy jurnali

PEDAGOG RESPUBLIKA ILMIY JURNALI 
4 – SON / 2022 - YIL / 15 - DEKABR 
www.bestpublication.org
 
259 
qarorlari xuddi Fransiyaning CADA komissiyasining xulosalari kabi majburiy 
xarakterga ega emas. Lekin ushbu kengash tarkibi mutlaqo professionallardan – 
advokatlar, akademiklar, sobiq sudyalar va boshqa mutaxassislardan iborat tarzda 
shakllantiriladi. Ular Bosh vazir tomonidan tayinlanadi va parlament tomonidan 
tasdiqlanadi. 
Yuqorida sanab o„tilgan tashkilotlar ham kamchilik va nuqsonlardan xoli emas. 
Masalan, Angliyada OpenDempcracy internet platformasining 2021-yil hisobotlariga 
ko„ra, UaytHall (“WhiteHall” – Angliya hukumati va boshqa ko„plab davlat organlari 
tushuniladi) 20 yildan buyon axborot so„rovlariga javob bermay kelmoqda. The 
Guardian internet nashrining ma‟lumotlariga ko„ra esa, Axborot komissari idorasining 
budjeti so„nggi o„n yil ichida 41 foizga kamaygani holda, ish yuklanmasi 46 foizga 
oshgan
24
. Aynan shuning natijasi o„laroq Axborot kommisarining jamiyat hayotida o„rni 
sezilmay qolmoqda. Bundan tashqari, bunga yana bir sabab huquqdagi bo„shliqlar deya 
izoh beradi Elizabet Denham. Uning tashkiloti qonunlarning buzilishini tergov qilish 
uchun mas'ul hisoblangan. Uning fikricha, xususiy firmalar qonundagi bo„shliqdan 
foydalanib, ma'lumot berishdan bosh tortgan holda jamoatchilik va ommaviy axborot 
vositalarini zulmatda qoldirishmoqda
25
. Ya‟ni hozirda Angliyada davlat xizmatining 
30% ini shartnoma asosida xususiy firmalar ko„rsatmoqda. Axborot olish huquqini 
mustahkamlagan qonun qabul qillinganda shartnoma asosida davlat xizmatini 
ko„rsatish tartibi mavjud emas edi, shuning uchun ham bunday xususiy sektorning 
axborot so„roviga javob berishi shartligi qonunda belgilanmagan. Bunga qo„shimch 
tarzda, Angliyada COVID-19 pandemiyasi davrida hukumat tashkilotlari va vazirliklar 
WhatsApp ijtimoiy tarmog„i orqali masofaviy ishlashga o„tgan. Bu tarmoqda hukumat 
a‟zolari endilikda avtomatik ravishda yo„qolib qoladigan xabarlardan foydalanishga 
o„tmoqda. Bunga qarshi advokatlar sud tekshiruvini o„tkazishni talab qilmoqda. Chunki 
Angliyada hukumat a‟zolari o„rtasidagi har qanday yozishmalar arxivlanishi lozimligi 
belgilangan. Yangi funksiya esa hozircha hukumatga o„z kirdikorlarini berkitish 
imkonini bermoqda. Fransiyada ham axborot olish huquqini ta‟minlashda muammolar 
bor. Bu muammo aynan yuqorida aytgan tashkilotimiz CADA bilan bog„liq. Shu 
tashkilot vujudga kelganidan so„ng axborot olish huquqini ta‟minlash mexanizmi 
birmuncha qiyinlashdi. Fuqarolar ma‟muriy organdan kerakli axborotni ololmasa, 
ma‟muriy sudlarga murojaat qilishi mumkin, faqat buning uchun ular, avval, CADA ga 
murojaat qilib, uning qarorini olishlari kerak. Aksincha bo„lsa, ma‟muriy sudlar bunday 
ishlarni qabul qilmaydi. Yana bir muammo – Fransiya qonunlarida istisnolarning 
ko„pligi. Fransuz jurnalisti va FOI targ„ibotchisi Pol Moreyraning aytishicha, "
qonun 
juda ko‘p istisnolarga egaki, u mutlaqo samarasiz. Bu esa deyarli hamma narsani "maxfiy 
himoyalangan” deb tasniflash imkonini beradi va hujjatda shaxs haqida gap ketganda, unga 
24
UK 
editors 
call 
on 
ministers 
to 
protect 
freedom 
of 
information 
// 
Article. 
URL: 
https://www.theguardian.com/politics/2021/feb/08/uk-editors-call-on-ministers-to-protect-freedom-of-information 
25
Buyuk Britaniya hukumati uchun ishlaydigan xususiy firmalar "FOI qoidalariga bo‘ysunishi kerak" // Maqola. URL: 
https://www.theguardian.com/politics/2021/nov/25/private-firms-working-for-uk-government-should-be-subject-to-foi-rules 

---