Pedagogika instituti maktab menejmenti kafedrasi maktabgacha ta

4. Nazorat qilishning usul va uslublari

Bu bosqichlarni amalga oshirish maqsadida biz nazorat qilishning usul va uslublarini o'rganamiz.

Nazorat qilishning asosiy usul va uslublari quyidagilar:

• 
  Bolalar hayotini uyushtirish mashg'ulotlari, kun tartibining turli jarayonlarini kuzatish va tahlil;
  
• 
  Pedagogik va moliyaviy, xo'jalik ish hujjatlarni o'rganish va tahlil qilish;
  

Bolalar ishlarini tahlil qilish:

• 
  Mudira, tarbiyachilar, ota-onalar va bolalar bilan (ularniig bilimi, ongi, nutqining rivojlanishini aniqlash maqsadida) suhbatlashish;
  
• 
  «Pedagogik kengash», «Ishlab chiqarish majlislarida», otaonalar kengashlarida ishtirok etish;
  
• 
  Jamoat tashkilotlari vakillari bilan suhbatlashishdan iborat.
  

Bu usul-uslublarni qo'llash - nazorat qilish turiga, qaysi guruhda tarbiyaviy jarayonning qaysi qismi yoki muassasa moliyaviy-xo'jalik ishlarining qaysi tomonlari tekshirishga, nazoratchi-metodistning mutaxassisligi va ish tajribasiga bog'liqdir.
Bu ko'p qirrali usularni qo'llash - maktabgacha ta’lim ishini har tamonlama o'rganishda g'oyat ahamiyatlidir.
Kuzatish usuli - bu pedagogik jarayondagi yutuq va kamchiliklarni, ishdagi qiyinchiliklarni yo'qotish va ta'limtarbiyaviy ish sifatini o'stirishni ta'minlaydi.
Kuzatish - pedagogik jarayonini, metodik va moliyaviyxo'jalik faoliyatining ahvoliga to'g'ri baho beradi va kerakli xulosalar chiqaradi.
Frontal-yalpi - yangi tekshirish turida bu usul kun davomida tekshirilayotgan pedagogik jarayonni o'z ichiga oladi, bunda: rejali, talim-tarbiya ish mazmunini va turli tarbiya ishini muvofiqlashganligi, maishiy hayotda bolalar hayotini va tarbiyasini tashkil etish, o'quv-tarbiya usul va uslublarini tashkil etish, bolalarning o'yini, mehnati faoliyatlari kuzatiladi.
Tematik nazorat turida esa kuzatish usuli tanlangan temaga va uning xarakteriga bog'liqdir. Agar ahvoli kuzatilayotgan bo'lsa, unda tekshiruvchi mashg'ulotlarini chuqur kuzatadi, uning dastur mazmuniga, tuzilishiga, metodikasiga chuqur ahamiyat beradi.
O'yin jarayonini kuzatayotganda diqqatni o'yin turiga, o'yin uchun sharoit, bolalarning munosabatlariga va tarbiyachining ofyinga rahbarligiga qaratadi.
Pedagogik ishlarni kuzatishdan aniq, yaqqol tushuncha hosil qilmasa qo'shimcha yoki takroriy kuzatish o'tkazish kerak.
Tashkiliy-pedagogik faoliyatni kuzatishda:
Mudiraning shu ishni to'g'ri tashkil etganligiga, uning tarbiyaviy va xo'jalik ishlarini bir tekisda olib borishiga, jamoa bilan munosabati, tarbiyachi va xizmat ko'rsatuvchi xodimlar bilan suhbatning mazmuniga, ota-onalarni qabul qilish tartibiga qaratish kerak.
Kuzatishda - kuzatilayotgan jarayonning, kun tartibi jarayonlardagi aniqlilik, kun tartibining buzilishi, bolalarning bilim darajasini, ularning axloq me’yorlari, tarbiyachining dastur tinglovchilarini va metodikani egallaganligi va boshqalarga ahamiyat berish kerak.
Kuzatish -jarayonida shu narsa ayon bo'ladiki, tarbiyachining yetarli darajadagi mutaxassisligi, bu kuzatilayotgan kunda tarbiyachining tayyorgarligi^ uning ishdagi tajribasi sayozligi, bolalar jamoasini tashkil eta olmasligi, uning o'ta hayajonlanishi, tormozlanib qolish namoyon bo'ladi.
Moliyaviy xo'jalik ishdagi kamchiliklar mudiraning tartibsiz, pala-partish ish yuritishdan ham kelib chiqish mumkin.
Tahlil qilish - tarbiyachi va mudiraga qanday yordam berish va ulardan qanday qilib talab qilish kerakligini belgilab beradi.
Kuzatish turlicha xarakterga ega bo'lib, nazoratchimetodist bu jarayonlarni amalga oshirish uchun tekshirish reja-sxemasini tuzadi.