Inson Ezgu fikr Ezgu so’z Ezgu amal O’rxun-Enasoy yozma yodgorliklarida ta’limtarbiya masalalari. VII – VIII asrlarda qabr toshlariga turk-runiy yozuvida o’yib bitilgan «Urxun-Enasoy» bitiglarida ham bolalarni vatanparvar, xalqparvar, tadbirkor, uddaburon, oqil qilib tarbiyalash masalalariga alohida e’tibor qaratilgan. SAVOL VA TOPSHIRIQLAR Pedagogika tarixi Tarix • Pedagogika tarixi qanday davrlashtiriladi?
• Xalq pedagogikasida qanday didaktik g’oyalar ifodalanadi?
• «Avesto»da ta’lim-tarbiyaning qanday modeli aks etgan?
4. Tarix va pedagogika tarixining umumiy hamda o’ziga xosliklarini ochishga doir Venn
diagrammasini to’ldiring.
Quyida keltirilgan diagramma bilan tarnishing. Tarix va Pedagogika tarixining o’ziga
xosliklarini diagrammaning kesishmaydigan joylariga yozing. Doiralarning kesishgan joyida
ikkita fan uchun ham umumiy ma’lumotni yozing.
2-Mavzu: VII asrdan XIV asrning birinchi yarmigacha O’rta Osiyoda tarbiya, maktab va pedagogik fikrlar. Reja: 1. Islom dinining tarqalishi va uning ta’lim-tarbiyaga ta’siri. 2. Musulmon maktablari va unda ta’lim-tarbiya mazmuni. 3. Qur’oni Karim – axloqiy-falsafiy ta’limotlar manbai. 4. Hadis ilmining paydo bo’lishi. Muhaddislar (Imom Ismoil al-Buxoriy, Imom Iso at-Termiziy
va boshqalar)ning hadis ilmi rivojiga qo’shgan hissasi.
Islom dinining tarqalishi va uning ta’lim-tarbiyaga ta’siri. Ma’lumki, jahon madaniyati xazinasining tarkibiy qismlaridan biri hisoblangan arab tilidagi adabiyot faqatgina arablar emas,
balki ko’pgina xalqlar namoyandalari tomonidan yaratilgan o’lmas yodgorlik bo’lib, u o’z
taraqqiyotida uzoq va murakkab yo’lni bosib o’tdi. Abbosiy xalifalar /750-1258/ davrida, ayniqsa dastlabki, uch asrda fan va adabiyot, shuningdek, tarixnavislik ham ravnaq topdi. Xalifalikning
poytaxti Bag’dod shahri adabiyot va ilmiy tafakkurning markazlaridan biriga aylanib, arab tili esa ilm va fan ahllari uchun asosiy vosita rolini o’ynadi.
Chunonchi, G.N.Sharbatov ta’kidlaganidek, “arablar hamda madaniyat va ilmu fanda arab
tilini xalqaro til tariqasida qo’llagan O’rta Osiyo, Eron, Kavkaz va Sharqning boshqa xalqlari
tomonidan yaratilgan ko’pdan-ko’p badiiy, tarixiy, jug’rofiy, ilmiy va diniy asarlar ham mana shu davrning
mahsulidir”.
