– Donishmandlar uyi. Arab xalifasi Ma’mun ibn Xorun ar-Rashid zamonida (813-833) Bog’dodda tashkil etilgan islom Sharqining o’sha davrdagi fanlar akademiyasi. Buyuk vatandoshlarimizdan al-Xorazmiy (786-850) va Ahmad al-Farg’oniylar (797-865) Ma’mun akademiyasida faoliyat yuritganlar.
– islom dini ta’limoti bo’yicha Qur’oni Karimdan keyin turadigan ikkinchi muqaddas manba bo’lib, Muhammad Payg’ambarning hayoti va faoliyati, shuningdek uning diniy va axloqiy ko’rsatmalarini o’z ichiga oladi. Payg’ambar biron gap aytgan yoki biror ishni qilib ko’rsatgan bo’lsa, yohud boshqalarning o’zlariga qilayotgan biron ishini ko’rib, uni ma’n etmagan bo’lsa, shu holatning har biri sunnat hisoblanadi. Ana shu hatti-harakatlar yoki ko’rsatmalar haqidagi rivoyat hadis deb yuritiladi.
(arabcha “darasa” – o’rganmoq) – darsoladigan, o’qiladigan joy demakdir. Madrasalar musulmonlarning o’rta va oliy o’quv yurti. Yaqin va O’rta Sharq mamlakatlarida hozirgi vaqtda madrasalarda davlat muassasalari xodimlari ham tayyorlanadigan bo’lib ketdi.
Madrasalar dastlab VII-VIII asrlarda Islom dini ulamolari musulmon ilohiyoti masalalarini sharhlab berib turadigan markaz sifatida paydo bo’ldi. Madrasalarga diniy maktabni bitirgan bolalar qabul qilingan. Madrasalarda ta’lim uch bosqichda; boshlang’ich (adno), o’rta (avsat) va yuqori (a’lo) bilimlarda olib borilgan.
Madrasalarda diniy bilimlardan tashqari tibbiyot, aruz ilmi, falsafa, jug’rofiya va boshqa fanlar ham o’rgatilgan. Talabalar darsni o’zlashtirishlariga qarab madrasalarda 15-20 yillab o’qiganlar.
