– ijtimoiy tabaqa. Xo’jalarning kelib chiqishi haqida turli fikrlar mavjud. Ba’zi ma’lumotlarda xo’jalar dastlabki to’r xalifa – Abu Bakr, Umar, Usmon va Alilardan tarqalgan deyilsa, boshqa manbalarda arablarning istilochilik yurishlarida boshchilik qilgan sarkardalarning nasli deb hisoblanadi. Xo’jalar islom oqsuyak tabaqasi sifatida ma’lum imtiyozlarga ega bo’lganlar. Ular ko’p holarda o’lim, tan jazosi, urushlarda qatnashish hamda soliq to’lashdan ozod etilganlar. Xo’jalar qizini oddiy fuqaroga berish man etilgan.
ISLAMIC RELIGIOUS LAW
ШАРИАТ
SHariat
– lug’aviy ma’nosi arabchadan “yo’l” demakdir. Ilk islomda jamiyatni huquqiy boshqarish Qur’on asosida olib borilgan. Keyinroq musulmonlarning barcha ijtimoiy-iqtisodiy, diniy faoliyatini qamrab oluvchi qonunlar majmuasiga ehtiyoj tug’ildi. Islom huquqshunoslari bir necha asr mobaynida shariat qoidalarini ishlab chiqqanlar. Shariatga Qur’oni karim, Hadisi sharif, ijmo’ va qiyos asos qilib olingan. Ushbu shariat manbalarda tavsiya etilgan amallar, ibodatlar majmuiga shariat deyiladi. Shariat islom dini huquq tizimi. Unda sof huquqiy masalalardan tashqari, axloqiy normalarga ham qonun tusi berilgan.
SHEIKH,RELIGIOUS LEADER
ШЕЙХ
SHayx
(arabcha keksa, oqsoqol) – arablarda islomdan ilgari urug’, qabila boshliqlari, katta oila oqsoqollari shayx deb atalgan. Keyinchalik esa islom dini tarqalgan mamlakatlarda avval bilimdon kishilar, olimlar, so’ngra ruhoniylar, ulamolar, keyinchalik tasavvuf tariqatidagi pirlar, eshonlar va muqaddas joylarning mutasaddilari ham shayx deb yuritilgan.
