Pedagogs international research journal

Kalit so'zlar: Jismoniy tarbiya, sport, mashqlar, estetik tarbiya, pedogogika. 
Jismoniy tarbiya, badan tarbiya 
—
sogʻliqni mustahkamlashga, odam organizmini 
uygʻun ravishda rivojlantirishga qaratilgan umumiy tarbiyaning uzviy qismi. 
Jamiyatdagi jismoniy madaniyat ah
volini bildiruvchi koʻrsatkichlardan biri. Jismoniy 
tarbiyaning asosiy vositalari: jismoniy mashgʻulotlar, organizmni chiniqtirish, mehnat 
va turmush gigiyenasi. Jismoniy tarbiya aqliy, axloqiy, mehnat va estetik tarbiya b-n 
qoʻshib olib boriladi.
Jismoniy tarbiya umummadaniyatning tarkibiy qismi sifatida amaliy jihatdan 
ko‘proq o‘z mazmuniga ega. Jismoniy tarbiya pedagogik jarayon hisoblanib, u keng 
qamrovli ta’lim
-
tarbiya, sog‘lomlashtirish va mehnatga tayyorlash kabi muhim 
jarayonlar o‘z ichiga oladi:[1]
Jismoniy tarbiyaning ijtimoiy ahamiyati deganda quyidagi bog‘liqliklar va 
vazifalarni tushunish lozim:Jismoniy tarbiyaning aqliy, estetik va mehnat tarbiyasi 
bilan bog‘liqligiga qisqacha ta’sir berish mumkin.Aqliy tarbiya. Jismoniy tarbiya har 
bir soha yo
ki jarayonning mazmuni va yo‘nalishiga qarab, aqliy tarbiyani 
rivojlantirishda xizmat qiladi. Masalan: sportda yoki artistlarning (balet) muz ustida 
figurali uchishlarida yo‘nalishlarni va necha marta aylanishlarni bilishlari aqliy 
jihatdan boshqarilishini his etishdir.Mehnat tarbiyasi. Jismoniy tarbiyaning ijtimoiy 
mohiyati deganda mehnat qilish qobiliyati oshishi tushuniladi. Bunda ishlab chiqarish 
gimnastikasi, oraliq-tanaffuslarda turli xil mashq-
o‘yinlar, dam olish kuni sport 
mashg‘ulotlari, sayohatlar
va boshqa bevosita xizmatlar ko‘zda tutiladi.Estetik 
tarbiyani amalga oshirishda jismoniy tarbiyaning o‘rni o‘ziga xos xususiyatlarga ega. 
Bu raqslar, balet, tsirk, darbozlik kabi o‘yinlarda ifoda etiladi. Qo‘shiqchilik san’atida 
nafas olishni chuqurlasht
irish, tomoq yo‘llarini toza havo bilan chiniqtirish yo‘llarida 
ham jismoniy mashqlardan keng foydalaniladi.Badiiy, ritmik (aerobika) gimnastika, 
batutda sakrash, suvda suzish, suv osti gimnastikasi (sinxron suzish), muz ustida uchish 
va boshqa sohalarda badiiylik, estetik jihatlar jismoniy tarbiya va sport bilan 
bog‘liq.Jismoniy tarbiya va sportdan sog‘lomlashtirish maqsadida foydalanishda 
tabiatning sog‘lomlashtiruvchi ta’sir kuchlari (suv, havo, quyosh) hamda gigienik 
talablarga to‘la rioya qilinadi. Shu
sababdan ham jismoniy tarbiya va sportning 

---