Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning tashabuslari bilan davlatimiz mis va

2.2. «Yoshlik-1» konida portlatish skvajinalarining koʻrsatkichlari va ularni 
joylashish sxemasi 
 
Portlatish skvajinalari silindr shakliga ega kon lahimi boʻlib, ular portlovchi 
modda zaryadini joylashtirishga moʻljallangan boladi. Skvajina diametri d
s
, 
uzunligi L
s
, ortiqcha burg ilangan qismi (perebur) l
gb
va qiyalik burchagi α (5-
rasm) skvajinaning asosiy koʻrsatgichlari hisoblanadi. 
Skvajina diametri kon ishlari hajmi, jinslarning fizik-texnik xossalari va 
ularning maydalanganlik darajasiga qoʻyiladigan talablarni hisobga olgan holda 
tanlab olinadi. 
Karyerlarda, asosan, diametri 100 - 320 mm boʻlgan portlatish 
skvajinalaridan foydalaniladi. Kichik diametrga ega bolgan skvajinalar qiyin 
portlaydigan qattiq jinslarini portlatishda qoʻllanadi. Katta diametrga ega boʻlgan 
skvajinalar esa oson va oʻrtacha qiyin portlaydigan jinslarni portlatishda ishlatiladi. 
«Yoshlik-1» konida skvajina diametri
ni tashkil qiladi va 
portlatish va razvedka burgʻi skvajinalari SBSH 250 MN – 32 burgʻilash dastgohi 
orqali amalga oshiriladi. Ushbu burgʻilash dastgohlari 12 soatlik kunduzgi 
smenada dam olish kunlarisiz burg ilash ishlarini amalga oshiradi 
Skvajina chuqurligi pogʻona balandligi va uning qiyalik burchagiga bogʻliq 
boʻlib, quyidagi ifoda orqali aniqlanadi: 
(2.2) 
bunda h- pogʻona balandligi, m. 

---

35 
Perebur (skvajinaning ortiqcha burgʻilangan qismi) skvajinadagi PM 
zaryadi portlatilganda pogʻona ishchi maydonining tekis boʻlishini va transport 
kommunikatsiyasini joylashtirish hamda uni surish ishlarini bajarishda xavfsizlikni 
taminlash maqsadida burgʻilanadi. 
Perebur miqdori pogʻona balandligi, pogʻona ostki maydoni boʻyicha 
qarshilik chizigʻi, PM xususiyatlari, jinslaming fizik- texnik xossalari va konning 
yotish sharoitlarini hisobga olgan holda aniqlanadi. Pereburning taxminiy qiymati 
quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: 
(2.3) 
Ayrim hollarda, oson portlaydigan jinslarda pereburning minimal miqdori 
l
p
<10d
s 
boʻlishi, qiyin portlaydigan qattiq jinslarda esa l
p
>15d
s
boʻlishi mumkin. 
Agar pogʻona ostidan pastda yupqa foydali qazilma qatlami joylashgan 
boʻlsa, perebur burgʻilanmaydi, hatto ayrim hollarda skvajinalar ham pogʻona 
ostigacha yetkazib burgʻilanmaydi.