Prof. Dr. Veysel bozkurt

30 
SOSYOLOJİ BİZE NE KAZANDIRIR? 
İyi bir sosyoloji eğitimi almış birey, toplumsal hayat hakkında 
eleştirel düşünmeyi/ sorgulamayı öğrenir. Sosyolojik hayal 
gücü insanlara günlük bakışın ötesine geçiş imkanı sağlar. 
Toplumsal ve kültürel ilişkiler hakkında farkındalığımızı artırır. 
Duygularımızın keskinleşip, gözlerimizin daha çok açılmasına 
yardımcı olur. Daha önce görmediğimiz insanlık durumlarını 
keşfedebiliriz. Bauman’ın ifadesiyle sosyolojik düşünmek, 
baskıcı bir dünyayı esnekleştirir. Bize dünyanın şimdi 
olduğundan farklı bir dünya olabileceğini gösterir. Sosyolojik 
düşünme sanatını öğrenen insan daha az maniple edilebilir.
Sosyoloji, çevremizdeki insanları, onların hasletlerini, düşlerini, 
kaygılarını ve acılarını daha iyi anlamamızı sağlar. Empati 
yeteneğini güçlendirir. Öteki toplumlar ve gruplar hakkında 
bilgimizi artırır. Korku ve zıtlaşma yerine, hoş görüyü teşvik 
eder. Özgürlüğümüze katkıda bulunur.
43
Sosyoloji, bu sebeple sık 
sık politik ihanetle suçlanır.
Klasik sosyolojinin doğumunda o günün toplumsal sorunlarına 
çözüm arayışı önemli rol oynamıştır. Nitekim Comte’un 
“Tahmin etmek için bilmek, kontrol etmek için tahmin etmek” sözü,
44
sosyolojiye o dönemde yüklenen işlevi son derece öz biçimde 
ortaya koymaktadır.
Bu açıdan bakanlar, sosyolojiye daha iyi bir dünya yaratılması 
görevi vermektedirler. Bu sebeple olsa gerek, Berger’ın da 
ifadesiyle, sosyologların bir “sosyal reformcu” imajları vardır. 
Sosyolojik düşünmek, sosyal değişmeyi teşvik eder. Sistemin 
işleyişi hakkında ne kadar çok bilgiye sahip olursak, onu 
değiştirebilecek gücümüz o kadar çok olur. 
Sosyolojik perspektif, hem sınırlarımız hem de imkanlarımız 
hakkındaki farkındalığımızı artırır. İçinde yaşadığımız 
43
Kamyemer/Ritzer/Yetman, Sociology: S.9 ve Bauman, Age. s.25. 
44
Coser, Rhea, Steffan, Nock, Introduction Sociology, HBJ., 1983, s. 26 

---

31 
toplumun işleyiş kalıplarını anlamamızı sağlar. Yine bunlara 
benzer yapıların bir çok toplumda var olduğunu görürüz. 
Oyunun kurallarını ne kadar iyi anlarsak, iyi oyuncu olma 
ihtimalimiz o kadar artar
45
.
Başından itibaren sosyolojinin vaadi, bilimsel ilerleme kadar, 
kamusal ilgiyi aydınlatmak da olmuştur. Özellikle yoksulluk, 
işsizlik, eğitim, kültür ve kentleşme gibi alanlarda sorunları 
belirleyip çözüm önerileri aramak, en azından bu alanda 
çalışanların bir bölümünün sosyolojiye yüklediği işlevler 
arasındadır.
Aynı zamanda araştırma kurumlarından şirketlerin insan 
kaynakları yönetimi departmanlarına kadar geniş bir alanda 
sosyologların istihdamı, sosyolojinin işlevlerinin genişliğini de 
anlamamıza yardımcı olacaktır.