Psixiatriya ruhiy kasalliklarning kelib chiqishi, patogenezi, klinik

 
Maylning buzilishi 
Maylning buzilishlarni impulsiv xarakterli va instinktlarni buzilishi bо‗yicha 
farqlaydilar. 
Impulsiv xarakterdagi maylning buzilishi 
Qarshiliksiz realizasiya qilinuvchi va keyinchalik kritik bahosiz, ongli 
maqsadni rad etishga yо‗naltirilgandir. Impulsiv mayl huruj kо‗rinishida yuzaga 
keladi, engilmas, bir necha soat, kun davom etadi, ba‘zida tez-tez takrorlanadi. 
Huruj vaqtida Bemor odatda mayl bilan egallab olingan bо‗ladi, uning ―men‖ idan 
identifirlanadi. Shaxsiyatning sog‗lom qismi mayli tormozlangan, qandaydir uzoq, 
begona deb eslanadi, agarda umuman eslansa. Kasallik holatidan chiqishda maylni 
baholash о‗zgaradi – endi u begona shaxsiyat kabi qabul qilinadi, qandaydir 
begona, unga mansubmasdek. Bu erda biz ikkilangan shaxsiyat fenomeni bilan 
uchrashamiz. Bir individumda ikkita qutb shaxsiyati mavjuddek, ular faqat galma-
galdan ta‘sir etadilar. Ular antagonizmi natijasi bu impulsiv mayl xuruji boshidagi 
sabablar kurashi hisoblanadi. 

---

10 
Impulsiv 
xarakterdagi 
maylning 
buzilishi 
soniga 
dipsomaniya, 
dromomaniya, piromaniya, kleptomaniya, mifomaniya, koprolaliya, giperseksual 
xurujlar kiritiladi; beriluvchan (―gembling‖) va kompyuter о‗yinlari 
(―ludomaniya‖) ga mayl.
Dipsomaniya – mastlikka impulsiv mayl; vaqti-vaqti bilan va og‗ir 
qaytariluvchi surunkasiga ichish. Surunkasiga ichish boshlanishi kayfiyatning 
autoxton surilishi bilan bog‗liq. Surunkasiga ichishdan chiqishda kо‗pincha keng 
kо‗lamda xotirani yо‗qoetish bilan namoyon bо‗ladi, chunki vaqtning e‘tiborli 
qismini Bemor chuqur mastlikda о‗tkazadi. Ehtimol, amneziya siqib chiqarish 
xarakat mexanizmiga egadir. Surunkali ichish о‗z holicha kupirlanadi. 
Dipsomaniya epsilon – dipsomanik alkogolizm singari ba‘zi kasalliklar 
(siklotimiya, Maniakal – depressiyav psixozi, epilepsiya) simptomi sifatida 
baholanadi (Jellinek, 1962; Korolenko, 1973). Kamdan-kam hollarda uchraydi, 
bemorning hayoti davomida 1-2 marotaba.