Psixologik xusijsiyatlari



Yüklə 0,92 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/8
tarix06.05.2023
ölçüsü0,92 Mb.
#108628
  1   2   3   4   5   6   7   8
Psixologik xusijsiyatlari



IV. ( i l AQALOQLIK VA GO’ DAKLIK DAVMNING 
PSIXOLOGIK XUSIJSIYATLARI
Reja:
1.Chaqaloqlik davrida jismoniy rivojlanish.
2. Chaqaloqlik davridti psixologik rivojlanish xususiyatlari sensor va 
perseptiv hamda kognitiv rivojlanish predmetlar bilan o‘j ^ s h his- 
tuyg'uning o‘sishi yoki jonlanishi kompleksi
3. Go‘daklik davrining psixologik xususiyatlari.
4. Go‘dak va muloqot, go‘daklik davrida nutqning vujudga kelishi, 
kognitiv va perseptiv jarayonlami rivojlanishi uchun shait-sharoitlar.
5. Go‘daklik davrining diagnostikasini c'ziga xosligi
Maqsad: Shaqaloqlik va go’daklik daviining psixologik xususiyatlarini 
bayon q^ish.
Vazifalar: Chaqaloqlik va go’daklik davrining psixologik xususiyatlari, 
sensor va perseptiv hamda kognitiv rivojlanishning o‘ziga xosligini 
yoritish.
Tayanch tushanchalar: chaqaloq, go'dak, sensor, perseptiv, kognitiv 
rivojlanish
l.Chaqaloqlik davrida jismoniy rivojlanish
Bolaning ona qomida paydo bo‘lgandan tug‘ilgunga ciadar bo‘ladigan 
o‘zgarisJilar homilaning prenatal ichki rivojlanishini tashkil etadi. Har 
bir davr ona qomida bo‘lajak farzandnirg rivojlanish bosqichiga tegishli 
atama bilan nomlanadi. Ona qomida rivojlanish o‘rtacha 38 hafta 
davom eitadi va 3 bosqichga, ya’ni zigota bosqichi, embiion bosqichi va 
homila bosqichiga bo‘li:tiadi.
Zigota 
bosqichi (1-2 haftalik)
Birinchi haftaning oxiriga kelib, zigota onaning qon tomirlari bilan 
birlashadi, bu hodisa implantatsiya deb ataladi. 
Implantatsiya 
jarayoniaing tugallanislii uchun ikki hafta kerak bo‘lad], shundan so‘ng 
garmonfil o'zgarishlar boshlanadi, bu hayz ko‘rishning vaqtinchalik 
to'xtashiga olib keladi, ayol kishiga bu belgi uning homiladorligidan 
darak beradi. Zigotaning aylana o‘lchatnlari 1 mmdan kamroq bo‘ladi, 
uning hujayralari bo‘linishni boshlaydi.
Homila tanasi tnurtalc diski hujayralaridan rivojlanadi, bu bosqichda 
murtak diski zigota markazida joylashgan huja^/ralar to‘plami 
ko‘rinisliida bo‘ladi. Boshqa 
hujayralar rivojlanayotgan organizmni 
himoya qiluvchi va oziqlantiruvchi asosli to‘qimalarni hosil qilishi


zarur. Implantatsiya va hujayralaming ajralib hosil bo‘lishi zigota 
bosqichining tugallanishi belgilari bo‘lib hisoblanadi. Zigota 36 hafta 
davomicla munakdan bola tug‘ilishigacha bo‘lgan yo‘lni bosib o‘tishga 
tayyorholga keladi.
Embrion bosqichi (3-8 hafta)
Bu ona qornida rivojlanishning yangi embrional davri odatda 
murtak hosil bo'lgandan keyin uchincM haftadan boshlanib, sakkizinchi 
haftaning oxirigacha davom etadi. Bu vaqt davomida tana tuzilishi va 
ichki organlar rivojlanacli. Davr boshida embrionda uch qavat hujayralar 
tiklanadi. Tashqi qavatda - ektodermadon sochlar, terining tashqi qavati 
va nerv tizimi rivojlanadi. 
0
‘rta qavatda - mezodermadon, muskullar, 
suyaklai va qon tomirlari tizimi hosil bo‘ladi. Ichki qavatda yoki 
endodermadon ovqat hazm qilish tizinii va o‘pkalar rivojlanadi. Uch 
haftalik embrion bilan sakkiz haftalik embrion solishtirilganda uning 
ko‘rinishida sezilarli c'zgarishlami ko‘rishimiz mmnkin. 3 haltalik 
embrion uzunligi 2 millimetrdan oshmaydi. Hujayralarning darajalarga 
bo‘linishi boshlanib, organizm ko‘proq salamani'ani eslatadi. 
0
‘sish va 
rivojlanish tezlik bilan amalga oshadi, 
8
haftalik embrionda ko'zlar. 
og‘iz, qo‘l va oyoqiarai ko‘rish mumkin, miya va nerv tizimi ham juda 
tez rivojlanadi, embrion yuragi bir oy aw al o‘z faoliyatini bosiilab 
yuborgan bo‘ladi. Embrionda odamga xos organlar u yoki bu shaklda 
mavjud bo‘ladi, lekin uning oichsunlari onaga sezilarli daraja 
bo‘lmaydi.
Enibrionga amnion suyuqligi bilan to‘lgan jrainion qobig‘i 
joylashadi. Amnion qobig‘i embriormi himoya qilib, doimiy haroratini 
ta’minlab turadi. Embrion ona bilan ildci tizimcha orqali bog‘langan. 
Kindik tizimchasi embrionni yo‘ldosh bilan bog‘lovchi qon tomirlaridan 
iborat, Yo‘ldoshga qon tomirlar kindik tizimchasi orqali onaning qon 
lomirlarigacha yetib boradi, lekin bevosita ular bilan birlashmaydi. Qon 
kindik (jon tomirlariniiig barmoqsimon o‘simtalari - qilchalar orqali 
oqadi. Qilchalar ona qon tomirlariga bevosita yaqin joylashgan, bu 
vitaminlaming 
o‘tishi, 
shuningdek, 
ona 
qoniga 
almashinuv 
mahsulotlarining dififijziya mexanizmi hisobiga ajtalish imkonini 
beradi. Tana qismlari va organizm tizimlari embrional davrda 
shakllanadi va homila bosqichida o‘z vazifalarini samarali bajara 
boshlaydi. Tana qismleiri va ichki organlar hosil bo'lishi bilan ona 
qornida rivojlanishning ikkinchi muhim bosqichi nihoyasiga yetadi. 
Organlaxning o ‘z vaiifasini bajara boshlashi naA^batdagi oxirgi 
l)osqichga to‘g‘ri keladi.


НотИа bosqichi(9- 38 hafta)
Homila bosqichi oxirgi va eng uzoq davom etadigan bosqich 
bo‘lib, to‘qqizmchi haftasidan boshlab, tug‘ruq bilan tugallanadi. Bu 
vaqtda homilaning tana o‘lchamlari kattalashadi va organizm tizimlari 
faoliyat yurita boshlaj^di. 4 oylikdaii homilaning og‘irligi 113,4 
grammdan 226,8 granimgacha yetacli. Oxirgi 5 oyda homilaning 
og'irligi 1984,5 grammdan 2268 graramgacha oUchandari kattalashib 
borishim ko‘rish mumkin.
r
Ч-
 

Yüklə 0,92 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin