ni hamda keksayishni intoksifikatsiya sifatida qaragan I.I.Mech-
nikov nazariyasini kiritish mumkin.
Gerontolog W.Frolkis keksalikni
organizm
moslashuv imkoni-
yatlarining qisqarishi sifatida qaraydi. Antiqarish yoki vitaukta to-
shunchasi (lot. Vita — hayot, auktum — cho'zmoq) olim tomonidan
taklif etilgan moslashuv-boshqaruv nazariyasining muhim tarkibiy
qismi hisoblanadi. Keksayish evolutsion jihatdan dasturlashtirilib
genetik kodga kiritilishi haqidagi tasawur, hujayralarning buzilishi
bilan bogliq g‘oyalar biologik nazariyalarga misol bola oladi.
Keksalik ijtimoiy muammo sifatida.
Ijtimoiy nazariyalarga
«erkinlik» hamda «o‘yindan chiqish» nazariyalari misol bola
oladi. Jamiyatdan uzoqlashuv, motivatsiyaning o‘zgarishi, kom-
munikativlikning pasayishi, o‘z ichki dunyosiga o‘ralashib qo
lish kabilarda kuzatiladi. Jamiyatdan uzoqlashish ilgarigi ijtimoiy
rollarning yo‘qotilishi, sogliqning yomonlashuvi, topish-tu-
tishning kamayishi, yaqin kishilarning yo‘qotilishi yoki uzoqla-
shishida namoyon boladi. Subyektiv ravishda bu kerak emaslik
tuyg‘usi, qiziqishlar doirasining pasayishi, uning o‘ziga qarati-
lishida namoyon boladi. Bu jarayon insonning nafaqaga chiqi-
shi bilan boshlanadi, lekin qari inson ishxonada nimalar bola-
yotgani bilan qiziqib turadi, lekin bu sekin-asta sun’iy xarakterga
ega bola boradi, sekinlik bilan bu ham to‘xtaydi. Insonga kela-
digan ma’lumotlar kamayib boradi, qiziqishlar doirasi torayadi,
faolligi pasayadi, qarish jarayoni tezlashadi1.
Faollik nazariyasi («Yangi bandlik») jamiyatdan uzoqlashish
nazariyasiga qarama-qarshidir. Faollik nazariyasi keksalarni ja
miyat hayotiga tortish, ular qanchalik faol bolsa, ularning ha-
yotdan qoniqqanlik darajasi yuqori boladi, degan g'oyaga asos-
lanadi. Uzluksiz hayot yoli konsepsiyasi qarilikni ilgarigi hayot
uslubini saqlab qolish uchun kurash maydoni sifatida talqin etadi.
Dostları ilə paylaş: 
