Q o d IL o V, Q. O d IL o V umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari

1.3. Ko‘p elektrodli elektrovakuum asbohlari to'gTisida
tushuncha. elektron lampalarni belgilash
Tetrod.
Tetrod deb, boshqaruvchi setka va anod orasida to‘rtinchi 
elektrod joylashgan (bu ekranlashtiruvchi setka deyiladi) va anod 
bilan boshqaruvchi setka orasida elektrostatik ekran rolini 
bajaradigan to 'rt elektrodli elektron lampaga aytiladi (1.3.1-rasm).
1.3. l-rasm.
Nurli tetrodning kesimi va shartli belgilanishi:
/— ekranlashtiruvchi setka; 
2—
boshqaruvchi setka; 
3—
isitiluvchi katod; 
4—
nur tashkil 
etuvchi plastinka; 
5—
anod.
8 - 2 6
113
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tetrodlar ovoz tebranishlarining kuchaytirgichlarida, tele- 
vizorlarni ko'rish kanallarini chiqish kaskadlarida, generator va 
boshqa sanoat elektronikasi, avtomatikasi sxemalarida ishlatiladi.
Pentodlar deb, anod va ekranlashgan setka orasiga himoyalovchi 
setka qo'yilgan besh elektrodli (uch setkali) lampaga aytiladi (1.3.2- 
rasm).
I.3.2-rasm.
Yuqori chaslolali pentodning shartli ko'rinishi (o) va penlodning 
boshqamvchi setka asbobi ko'rinishi 
(b).
Pentodlar yuqori, oraliq va kichik chastotalar signallarini 
kuchaytirishda, har xil generatorli sxemalarda, o'zgarm as tokni 
kuchlanishini barqarorlash sxemalarida va sanoat elektronikasining 
boshqa sxemalarida keng qoMlaniladi.
Bundan tashqari, tebranishlarni o'zgartirish uchun ko ‘p 
setkali tebranishni o'zgartiruvchi lampalardan keng qo‘llaniladi: 
besh elektrodli — gentod yoki pentagridlar (yunon. «penta» — 
besh, «genta» — etti) va hokazo.
Elektron-nurli trubkalar ham elektrovakuum asboblari qatoriga 
kirib, ular ossillograf, kineskoplar, uzatuvchi televizion trubkalarda 
ishlatiladi.
Elektrovakuum asboblarini markalash.
E lek tro v ak u u m
asboblarida birinchi elem ent sonli yoki harfli bo‘lishi mumkin. 
Sonlar, qabul qiluvchi k o 'p a y tirg ic h elek tro n lam p alarid a 
cho‘g‘lanuvchi kuchlanish voltlarda, elektron-nur trubkalarida 
ekran diametri yoki diagonali santimetrlarda ekanligini bildiradi. 
Harflar, masalan, 
G
— generatorli ekanligini bildiradi.
1 1 4
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ikkinchi elementi harflarda ifoda etilib, u lampaning tipini 
bildiradi: 
B
— diod, 
G
— triod, va h.k.
U chinchi elem enti sonlarda belgilanib, asbobning tartib 
raqamini bildiradi. To‘rtinchi element harflarda ifoda etilib, lam- 
paning qobig'i nimadan tashkil topganini bildiradi: 
S
— shisha 
ballonda, 
K —
keramik qobiqda va boshqalar. Misol uchun, 6K4P 
— 6 voltli seriyali, ch o ‘g‘lanish kuchlanishi 6,3 v. ga teng, pentod 
to'rtinchi ishlov, barmoqlilar seriyasidan.