Q yo‘ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov iqtisodiy ta’limotlar tarixi

Adam Smit (1723-1790). 
Iqtisodchi va faylasuf, ingliz burjida klassik 
siyosiy iqtisodi namoyandasi. Bojxona xodimining o ‘g‘li. «Ma’naviy 
tuyg‘ular nazariyasi», «Xalqlar boyligining kelib chiqishi va sabablari 
xususida tadqiqot» va boshqa asarlar muallifi. Mehnat taqsimoti (vaqtdan, 
malaka oshishdan, mashina qo‘llashga imkon yaratishdan) uch yutuq 
berishni isbotlagan. Davlatning iqtisodga aralashuvi imkoni boricha kam 
bo‘lishi kerak deydi.
Qiymat 
- tovar ishlab chiqaruvchilaming tovarda gavdalangan va unda 
moddiylashgan ijtimoiy mehnati .
Mehnat- 
tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish uchun inson sarflaydigan 
jismoniy va aqliy kuch-g‘ayrat.
David Rikardo (1772-1823) 
-klassik iqtisodiy maktabning atoqli 
vakillaridan biridir. U biijada yirik ish yurituvchi yahudiy oilasida tug‘ilgan. 
Mehnat taqsimotini korxona darajasidan mamlakatlarga ham joriy etishni 
taklif etgan, nisbiy ustunlik, nisbiy tizimlar ustunligi nazariyasiga asos 
solgan.
113

---

Mehnat 
taqsimoti-murakkab katta ishlab chiqarishlarni bir necha kichik 
ishlab chiqarishlarga bo‘lish; unda har bir ishchi bir necha aniq operatsiyani 
bajaradi.
Renta
-tabiiy resurslar egasining mazkur ishlab chiqarish omilidan 
foydalanish huquqini berish evaziga oladigan daromadi.
Laissez 
faire-fransuzchadan aynan taijima qilinganda «bilganini qilsin» 
degani. Ushbu atama davlatning iqtisodiyotiga kamroq aralashuvi siyosatiga 
taaJluqli.
Kapital-tovarlar va ishlab chiqarishni tashkil etish maqsadini ko‘zlovchi 
sarmoya. Kapital deganda amaliy operatsiyalar haqini to ‘lash uchun 
ishlatiladigan pul ham tushuniladi.
Tovar-bozorda oldi-sotdi orqali ayirboshlanadigan mehnat mahsuli.
114

---