Qadam yangi lotinchasi indd
Yüklə 2,69 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
I.V.Gyote
59 Q Insonlar hayotda faqatgina ikki xil ko‘rinishda yashaydi. 1. Hayo da ro‘y bergan voqealarga nisbatan kurashib. 2. Maqsad belgilab, unga erishish uchun ol- dinga in lib. Birinchi ko‘rinishga o‘z hayo mdan misol kel- raman. Sakkiz yildan buyon Vatanimdan uzoqda, xorij- da yashayman. Sakkiz yil avval hayo mda jiddiy tashvishli kunlar bo‘lgan edi. Moddiy tarafdan har narsadan mahrum bo‘lib, us ga-ustak qarz- lar botqog‘ida qolgandim. O‘zimni qo‘lga olib, hammasini qayta klab va yana barchasini iziga solib avvalgisidan ham yaxshiroq holatga kela oli- shimga ishonardim. Faqat, atrofi mdagi insonlar va ruhiy muhit in- lishimga to‘g‘anoq bo‘lgan eng ka a to‘siq edi. Shu sababli hammasini yangidan bosh lash maq- sadida uzoqlarga – boshqa davlatga ketdim. Ke- yinchalik o‘ylab qarasam, hayo mda yangi sahifa ochishni o‘z oldimga maqsad qilib emas, duch kelgan voqealarimga nisbatan kurashishim na - jasida erishgan ekanman. 60 S X ‘ Ikkinchi ko‘rinishga misol. Rejissyor Piter Jekson mashhur «Uzuklar hukm dori» fi lmini suratga olish uchun vatani Yangi Zelandiyada tasvir maydonlarini yasa b, tayyorgarlikni boshlab yuboradi. Bu kino so‘ng gi yillardagi eng mashhur va yirik budjetli fi lmlar- dan biridir. Filmda bosh qahramon rolini o‘ynash ko‘p aktyorlarning orzusiga aylandi. Bosh qahra- mon Frodo obrazi uchun kas ngda ikki yuzdan or q aktyorlar qatnashgan edi. Rejissyor va fi lm tashkilotchilari uzoq vaqt o‘tsa ham, qay- si nomzodni tanlash borasida aniq bir to‘xtam- ga kelisholmadi. Elayja Vud ismli aktyor bu ikki yuzdan or q nomzodlar ichida yo‘q edi. Lekin, bosh rolda o‘ynashni astoydil xohlab, o‘ziga maq- sad qilib qo‘ydi. U g‘aroyib bir yo‘l tutdi. Avval «Uzuklar hukmdori» kitobini o‘qib chiqdi. Keyin esa asarning bosh qahramoniga mos liboslar topib, bir tasvirchini ijaraladi. Frodo obrazidan parchalar o‘ynab, suratga tushirdi. Qayd qilingan «fi lm»ni Yangi Zelandiyaga, Piter Jeksonga yubor- di. Na jada, o‘sha vaqtgacha lga olsa arzigulik biror fi lmda o‘ynamagan Elayja Vud bosh rolga munosib ko‘rildi. Mana ikki misol. Men, hayot to‘lqini kelib uril- ganida cho‘kmaslik uchun to‘lqin yo‘nalishida suz dim, deyishim mumkin. Elayja Vud bo‘lsa, aniq 61 Q bir maqsad qo‘yib, shu bo‘yicha to‘g‘ri qadamlar tashladi. Agar o‘sha ikki yuzdan or q nomzod- ning ichida oramizdagi insonlar bo‘lganida, «No- haqlik bo‘ldi, tanish-bilishchilik qilindi, soqqam yoki «tankam» bo‘lganida men bu rolni o‘ynash nari tursin, fi lmga o‘zim rejissyorlik qilardim», deb ming‘irlab yurardi. Sirklardagi bahaybat fi llar qanday o‘rga lishini bilasizmi? Juda oddiy. Filni kichik va kuchsizligida yerga qoziqlangan zanjirga bog‘lashadi. Bu vaqt- da fi l qanchalik urinsa ham, chiransa ham zanjir- ni uzolmaydi. Qoziqni ham yerdan qimirla shga kuchi yetmaydi. Bora-bora kuchsizligini tushunib, o‘zini urin rmay qo‘yadi. Vaqt o‘ b fi l ka a bo‘lgach kuchli bo‘lsa ham, o‘sha kichkina bo‘lib ko‘ringan zanjirni uzishga va qoziqni sug‘urishga kuchi yetmasligini o‘ziga singdirgani uchun, shu holatga ko‘nikib, harakat ham qilmay qo‘yadi. Ko‘plab aqlli insonlar o‘z zehnlarining kuchini chegara va devorlar bilan to‘sib qo‘yganlar. Ular- ga hamma narsa qiyindek ko‘rinadi. Biror narsaga erishish uchun pul, tanish-bilish yoki boshqa sa- bablar kerak, deb hisoblaydi. O‘zlarining fi krlari- ga sirkdagi fi l misoli asir bo‘lib yashaydi. O‘zlari chizgan chegaradan nariga aslo o‘tolmaydi. 11 yoshli yapon bolaning hayotdagi orzusi dunyoga mashhur kurashchi bo‘lish ekan. Lekin 62 S X ‘ bir falokatga uchrab chap qo‘lini butunlay yo‘qo- bdi. Shunda u o‘sha orzusidan voz kechibdi. Axir bir qo‘l bilan qanaqasiga kurashchi bo‘loladi? Shunday bo‘lsa ham, oilasi uni bo‘sh yurmasin deb Yaponiyaning mashhur dzyudo kurash usta- siga shogirdlikka beribdi. Ustozi bolaga bir qo‘l bilan raqibini qula sh uslubini o‘rga bdi. Bola bu usulni nmay mashq qilib puxta o‘rganib olibdi. Kunlarning birida ustozi: – Yaqinda kurash bo‘yicha musobaqa bo‘ladi. Sen unda qatnashasan, – deganida bola ajabla- nib: – Musobaqami? Bir qo‘l bilan qanday qatnashi- shim mumkin? – deb hayratlanibdi. – Senga ishonaman, o‘rgangan usuling bilan bemalol qatnasha olasan, – debdi ustozi. Vaq kelib musobaqa boshlanibdi. Ustozi bo- laga: – O‘zingga ishon, sen o‘sha bilgan usulingdan foydalan, – deya dalda beribdi. Bola kurash maydoniga tushib raqiblarini qis- qa vaqtda birma-bir yerga qulataveribdi. Tezlik bilan fi nalga ko‘tarilibdi. Ustozi yana unga: – Uslubingdan foydalan, alba a yutasan, – deb takrorlabdi. Kurash maydoniga Yaponiyada dong‘i ketgan kurashchi chiqibdi, qarasa, qarshisida mushtum- 63 Q dek keladigan va us ga-ustak bir qo‘li yo‘q bola turibdi. Uni mensimagan bo‘lib kulib yoniga ya- qinlashgan ekan, nima bo‘lganini tushunmayoq, o‘zini yerda chalpak bo‘lib yotganini ko‘ribdi. Bolakay musobaqaning g‘olibiga aylanibdi. Us- toz-shogird quvonch va hayajon bilan sovrinni qo‘lga kiri b uyga qay shar ekan, bola ustozidan so‘rabdi: – Ustoz, men bunga qanday erishdim? Mashq qilib, do‘stlarim bilan kurash tushganimda, ular ko‘nglim o‘ksimasligi uchun yiqilib ber yap deb o‘ylardim. Lekin, mana, hozir chempion bo‘ldim. Sababi nimada? Ustozi jilmayib shunday debdi: – Senda uch sir bor. Birinchisi – sen mashhur kurashchi bo‘lishni o‘z oldingga aniq maqsad qilib qo‘yganding. Ikkinchisi – kurashda eng qi- yin bo‘lgan chirpirak qilib qula sh usulini to‘liq va mukammal o‘rganding. To‘g‘risi, men ham bu darajada eplolmayman. Uchinchisi esa – sening bu usulingga qarshi birgina himoya yo‘li bor. U ham bo‘lsa bu usulni qo‘llaganning chap qo‘lidan tu shi. O‘z maqsadlaringizni to‘g‘ri va aniq belgila- sangiz, o‘sha vaqtda ha o sizning kamchilik va nuqsonlaringiz ham xalaqit bermaydi. Aksincha, chap qo‘li yo‘q kurashchi kabi sizning kamchiligin- 64 S X ‘ giz maqsadingizga erishish yo‘lida foydangizga xiz mat qilishi mumkin. Hayo ngizdagi eng ka a to‘siq bu – sizning bir-biriga ikki tomchi suvday o‘xshash oda y turmush tarzingizdir. O‘z us da doim ishlab, qo- biliyatlarini shakllan rib, bilimlarini rivoj lan ra olmaydigan odam o‘rni yo‘q odam deganidir. Shakllanmaslik va rivojlanmaslik bu hayot jarayo- nidan uzoqlashish, qoliplangan bir muhitda ya- shash, muvaff aqiyatlarni chetga surish, o‘z inson- lik qadrini yo‘qo sh deganidir. 65 Q Bundan o‘n besh yil burun paxta mavsumi- ga hasharga borgani- mizda, qishloq aholisi, «Hasharchilar kelgan ikki oy biz uchun juda mazmunli bo‘ladi. Ke- yin esa yana bir xil ze- rikarli hayot boshlanadi», degan edi. Bugungi kunda ularning turmush tarzi aynan o‘sha ho- latda davom etayotgandir. Bunga shubham yo‘q. Holbuki, behuda o‘tkazayotgan vaq ni foydala- nayotgan telefon va internetlaridan turli xorij l- larini o‘rganishga sarfl ashi mumkin. Yangi-yangi izlanishlar uchun juda ko‘p vaq va imkoniya bordir. Uzoq qishloqlarda yaylovda qo‘y boqayot- gan bolaning har yili bi adan l o‘rganishiga kim yoki nima xalaqit beradi? Birgina ingliz li lug‘at kitobi yetarli buning uchun. Yaylovdagi boladaki imkoniyat bor ekan, siz keng imkoniyatlar ichida o‘n barobar, yuz barobar o‘z us ngizda ishlash- dan aslo erinmang. «Vaqt yo‘q», deb o‘zingizni aldaysiz. Vaqt emas, in lish va harakat qilish uchun xohish yo‘q, aslida. O‘qituvchi dars vaq da ka a bir shisha idishni stolning us ga qo‘yib talabalarga: Barcha imkoniyatla- rimizdan foydalanib maq- sadlarni amalga oshira olganimizda, na jalardan ha o o‘zimiz ham hayrat- ga tushgan bo‘lardik. Yüklə 2,69 Kb. Dostları ilə paylaş:
|