içünüçün. 1. ötür. illət. səbəb. - nə içün gəldiz. - bir içün tapdıda geddi. 2. bahana. bağana. - içünsüz gələn içünsüzdə gedər. - içün tapılsa, işlərin görər. - çalış ona bir içün vermə. 3. yolunda. uğrunda. - oğul içün. - yurd içün. 4. andı göstərir. - tanrı içün. - başın içün.
içyağ - əridilən içyağının əriməyib qalan, quru qalıntısı ki yeyilir: qıqırdaq.
idarə işlərin dolandırması. dilab. dolab. sazıman. tartı. dartı. tizgin. dizgin. - idarə başçısı: dolabbaşı: dolabçı: rəis.- ticarət dolabın aparmaq, çevirmək: ticarət işlərin aparan. - kim dolabın başındadır. - dolab başın dəğişdilər. - dolabı pozuldu. - dolbı dalandırmaq. - su dolabı: su idarəsi. - toq dolabı: bərq idarəsi. - kimlik dolabı: sicil əhval idarəsi.
- idarəetmək: dəğrələmək. dolandırmaq. geçindirmək. birisini yaşatmaq. durumun sağlayıb yaşatmaq. dəyrələmək. uclamaq. tuclamaq. tuşlamaq. qorımaq. görmək. yetmək. çatmaq. - bu para xərcimizi qorımaz. - bu gəlir məni geçindirər.- yumşaq olan kişi, hamını geçindirər. - belə bir ağır durumu geçindirmək olmaz. - çoluq cocuğunu alın təri ilə geçindirən.
- idarəolunmaq: durumun sağlayıb yaşamaq. geçinmək. dolanmaq. - alın təri ilə geçinmək.
idarələmək idarə edmək. dolandırmaq.
idarəsiz tartısız. dartısız. səprik. müsrif. 2. müvazinəsiz. qeyri mozun.
idim etim. { iymək, eyməkimək. ( y <> d ) edmək (: eləmək) }eyləmindən törənən, keçmiş çağda bir işin edişin, sürülməsin, olunmasın, yaxud olunması istənilmiş olunmasını andıran işləm əki. - gəlir idim. - yeyir idim. - gəlmiş idim (az qalmışdı gələm. gələ bilmişidim). az öncə gəlseydin görmüş idin ( amma görəmmədin).
idman edmən. varsış. vərziş (< varmaq). dəvam. adət.
idmanlı təcrübəli. alışıq. işlək
iqiğ. igi. 1. yun pambıq çevirib əğirmək üçün çəlik çivi. oxluq. 2. xəstəlik. qəm. kəmkə. kefsizlik. toqa. mun. iç ağırlığı. hıçqırıq. hıq. qışqırıq.- arabaiqi: araba oxu. - sapaniqi: sapan oxu. - iqidaşı: dəğirmənin alt daşı. 2. ıqıl. nıq nıq. sıxıntı altında olaraq çıxarılan səs. - ıqıq yapmaq:nıqqıldamaq.
- iq (iğdə) kimitoxumaq: çox gedib gəlmək. çulxalar kimi tez tez ipliyi qərqərələrə sərdikləri kimi. - bu gün axşamacan iğdə toxudum.
iqdəiğdə - iq (iğdə) kimitoxumaq: çox gedib gəlmək. çulxalar kimi tez tez ipliyi qərqərələrə sərdikləri kimi. - bu gün axşamacan iğdə toxudum.
- əkdə. iqlənmiş, əklənmiş bükülmüş iq.
- iqdələmək:əqirilmək: əqirlə bükülmək: ipliyin əqirə çəkilib, ip yapılması.
iqdələməkəqirilmək. əqirlə bükülmək. ipliyin əqirə çəkilib, ip yapılması.
iqi1. iki. - biriki: az olurkən, bəlirsiz sayını göstərir. - biriki quş vurdular. - biriki kərə gəldim. ikidə birdə: pək sıx. çoxluğu göstərir. - ikidəbirdə nə gəlib gedirsən. - ikidə bir: ikidə birdə: bərk sıx. hər vax. - ikigündəbir: gün aşırı. - iki başqa cinsdən doğan heyvan:azman. mələz. 2. ig. igi. yun pambıq çevirib əğirmək üçün çəlik çivi. oxluq. - arabaiqi: araba oxu. - sapaniqi: sapan oxu. - iqidaşı: dəğirmənin alt daşı.
- ikiüzlüklə: sınğcə. sinğcə. münafiqyana.
- ikixana: iki evli. iki üzlü.
- ikiqat: {1. müzaəf. - bu gün dündən iki qat sıcaq. 2. bükülmüş. qatlanmış. - qocalıqdan ikiqat olmuş. - yorqunluqdan ikiqat oldum}.
iqixanaikixana. iki evli. iki üzlü.
ıqılığıl. 1. suyun qol qol səsi ilə axması. - ığılığıl axıyor. 2. ıq. sıxıntı altında olaraq çıxarılan səs.
il - qırxilbirgün: sonında. nəhayət.
- sıçanili: türk illərinin birincisi.
- toyuqili: türk illəinin onuncusu.
- yunt yılıka. türklər'in on iqili yıllarından biri.
- sivişili: qəməri illigiynən, günə illiginin arasında itən bir il.
- yundyılıka:atili. türklərin on ikili yıllarından biri.
ila dəgin. ta.- danertə dəqin. - ora dəqin.
ilan - ilankavı:ilan qabı:ilan köynəyi. ilan dərisi. 1. hələzoni. ilan qabuğu kimi dönərək uzanan, yuxarı çıxan nərsə. - ilan kavı pillə: minarə pilləkanı kimi burulan. 2. ilan dərisinə oxşar ağ (tor) biçimində olan seyrək örtük.
- ilanquyruğuna basmaq: birin qızdırmaq.
- ilanqısqıvraq olmuşdu.
- ilanın ıslıq çalması, fısıldaması: qızğırmaq.
- oxilanı: anğrıq.
ilancıqyılancıq. üz dərisində şiş parlaq qızarma ilə olan xəstəlik. - yılancıq olmaq. - ilancıqçı: bu xəstəliyi qaldıran ovsunçu.
ilançiyılançı. ilan ovsunçusu.
ilançılyılançıl. başlıca (ümdətən) ilan tutub yeməklə yaşayan quş.
ildim peşman.
ildimlik peşmanlıq.
ıldırım {- "ılıdırm" bir yerə dəğdi isə, elə "ıldırım. yıldırım" deyilir. - ıldırımın uzaqda çaxan ışığına "simşək" deyilir. - ıldırımın səsinə "göygurlaması" deyilir.}
ıldırım ataşaq. ataraşq. (> azaraxş). şimşək.
ıldırım göy gurultusu. - külək qopdu göy gurladı.
ildirməkilətmək. elətmək. ( < el, il: ölkə. torpaq. yer). bir elə, ilə götürmək, göndürmək.
ilələ. lən. 1ək. arxalıq. vasitəliliyi göstərir. - pıçaqla. - o ilə. 1. dənlik, illəti göstərir. - kəsil olduğuilə: olduğundan. - gücilə: gücin. iztirari. 1. çağ, zamanı göstərir. - siz gedməklə hər dəğişti. - olsunki vurqulamaq üçün bərabər sözüdə artırılır. - buyruquzla bərabər işə başladılar. - qaşılılığı, ziddliyi göstərir. məəhaza. əlarğmi. - dediyimləbərabər sözə başmadılar. - yaxcı olmaqlabərbər, kötülüyüdə az deyil.
ilərtməkilərmək. irəli sürmək. öğmək. önğmək. qabqalamaq. tərifləmək. sitayiş edmək. sunmaq. təqdim edmək.
ilətməkelətmək. ildirmək. ( < el, il: ölkə. torpaq. yer). 1. bir elə, ilə götürmək, göndürmək. 2. götürmək. göndərmək. aparmaq. - ötəyə ilədil. 3. oğurlamaq. çalmaq.
ılıca üstü açıq hamam. qaynarca. (# qaplıca).
ılıca mə'dəni qaynar, sıcaq su. hamam. - üstü açıq olanına qaynarca deyilir, üstü qapalıya, günbəzliyə qaplıca deyilir. - ılıca ördəyi: qolaya, rafata öğrəşmiş gəvşək kişi.
iliqilik. yilik. iliş. bağ. ilik. uruq. vuruq. ırıq. ılıq. boy. bölük. şö'bə.mərbut. rəbt.- bunun ona bağı yoxdu. - sənə nə bağı var. - bağsız sözlər qonuşma. - bağın olmasa ilişmə.
iliş1. ilig. ılış. bağ. dosd. yoldaş. sağdıcka.mərbut. rəbt - bunun ona bağı yoxdu. - sənə nə bağı var. - bağsız sözlər qonuşma. - bağın olmasa ilişmə. 2. namə. - bariliş: bar nama. - yoliliş: təzkirə. - söziliş: qol namə.
ilişginləşmək ilgişmək. müşgül olmaq. güclənmək. güclənmək. çətinləşmək. zorlaşmaq.- iş gücləndi.
ilişgisiz ipsiz sapsız. rabitəsiz. münasibətsiz.
ilişik1. əlaqə. ələqə. münasibə. maraq. 2. eşq. 3. dayir. dəğir. dəğrə. görə. üzər. bağlı. mütəəlliq. - siz üzərə qonuşma açıldı. - bu iş üzrə çalışın.