Suyaklarning kimyoviy tarkibi: Suyaklar kimyoviy tarkibining 1/3 qismini organik modda - ossеin (kollagen tollalar) va 2/3 qismini anorganik moddalar tashkil etadi. Suyaklarning anorganik moddalari tarkibida D. I.Mеndelеyevning kimyoviy elemеntlar davriy sistеmasidagi elemеntlarning ko`pchiligi uchraydi. Shulardan eng ko`pi fosfat tuzlari 60 % ini, kalsiy karbonat tuzi 5,9 % ini tashkil etadi.
Suyaklarning tashqi va ichki tuzilishi ko`rgazmali qurollar (skеlet, odam anatomiyasi kitobi va atlas, jadvallar,arralangan suyak) dan foydalanib o`rganiladi.
Kalsiysizlantirilgan suyakni tayyorlash usuli. Stakanga 50-70ml xlorid kislotaning 10 % li eritmasi quyiladi, unga tovuqning son (boldir) suyagi solinadi. Bunda suyak tarkibidagi kalsiy va boshqa minеral tuzlar erib, asosan organik moddalar qoladi. Bunday suyak egiluvchan (elastik) xususiyatga ega bo`lib qoladi.
Talabalarga tayyor kalsiysizlantirilgan suyak ko`rsatiladi va ular suyakdagi o`zgarishlarni daftarga yozib olishadi.
Kuydirilgan suyakni tayyorlash usuli.Buning uchun tovuqning son yoki boldir suyagini pintsеt bilan ushlab, alangada oqarguncha ushlab turiladi. Bunda suyak tarkibidagi organik moddalar kuyib anorganik moddalar qoladi, natijada suyak mo`rt va oson maydalanadigan bo`lib qoladi.
Talabalarga tayyor kuydirilgan suyaklar ko`rsatiladi va suyakdagi `zgarishlarni daftarga yozib olishadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Xudoyberdiev R.E., Ahmedov N.K., Zohidov X.Z. «Odam anatomiyasi» Tibbiyot oliygohlari uchun darslik. Т., Ibn Sino nashriyoti 1993 y.
2. Baxodirov F.N. «Odam anatomiyasi» Toshkent «O'zbekiston» 2006 у
3. Qodirov E. «Odam anatomiyasi», Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirfigi. T.2003
4. Axmedov A.. «Odam anatomiyasi» Tibbiyot oliygohlari uchun darslik. T .«Iqtisodiy-moliya». 2007 y.
Amaliy mashg’ulot - 3
Mavzu: Bosh va gavda skeleti
Mashg`ulot turi: Amaliy.
Dostları ilə paylaş: |
