1 – tajriba. O’ta to’yingan eritmalar. Kerakli moddalar: natriy atsetat, (ёки Na2B4O7 10H2O-бура), suv,
Kerakli jihozlar: probirka, shtativ, spertofka, paxta
Ishning bajarilishi: Probirkaga 5 g natriy atsetat soling, unga 3 ml suv qo’shing va tuz erib ketguncha qizdiring. So’ngra probirkaning og’zini paxta bilan berkitib, probirkani sovuq suvli stakanga soling. Eritma sovigandan keyin paxtani oling va probirkaga natriy atsetat kristallchasidan birini tashlang. Shu ondayoq kristallcha atrofida kristallar o’sa boshlaydi va tezda probirkani to’ldiradi. Isiqlik chiqishiga etibor bering.
Quruq probirkaga 2-3 g natriy tiosulfat soling va tuz batamom eriguncha ehtiyotlik bilan qizdiring. Probirka og‘zini paxta bilan berkiting va eritmani xona tempraturasigacha sekin soviting. Hosil qilingan о‘ta tо‘yingan eritmali probirkani qattiq chayqating. Nima kuzatiladi? Paxtani olib tashlang va tiniq eritma hosil bо‘lguncha probirkani yana qizdiring. Probirkani og‘zini paxta bilan yana berkitib, sekin soviting va unga natriy tiosulfatning kichik kiristalchasini soling. Nma kо‘zatiladi?
2– tajriba. Kristallgidratlarning xossalari. Kerakli moddalar: mis kuporosi kristali, tomchi suv
Kerakli jihozlar: probirka, shtativ, spertofka
Ishning bajarilishi: Probirkaga mis koparosining bir necha kristalini soling. Probirkani shtativga shunday o’rnatinki, uni tubi og’zidan bir oz yuqoriroq bo’lsin (nima uchun?); probirkani qizdiring. kristallar rangining o’zgarishini kuzating. Olingan hamma moddaning rangi oqargandan so’ng qizdirishni to’xtating. Probirka sovitilgandan keyin unga 2 – 3 tomchi suv tomizing. Issiqlik chiqishiga va ranginig o’zgarishiga e‘tibor bering. Reaksiya tenglamasini yozing.
3- tajriba. Gazlarning eruvchanligiga temperaturaning ta’siri Kerakli moddalar: suv
Kerakli jihozlar: probirka, stakan, shtativ, spirt lampasi
Ishning bajarilishi: Probirkaga vodoprovod suvidan 10-15 ml quying, uni issiq suvli stakanga tushirib, probirkaning ichki devorlarida pufakchalar paydo bо‘lishiga e’tibor bering. Kuzatilgan hodisani tushuntiring.
