Türk dilində
386.
Anadolu medeniyetleri muzesi, 1988 y. Ankara, 1989, 119
s.
387.
Baki Öyün. Şamram kanalı ve Urartu su tesisleri. Ankara,
1979, 85 s.
388.
Cemşidov Ş.A. Kitab-i Dede Korkud. Türkiye türkçesine
aktaran Üçler Bulduk. Ankara, Sevinc matbaasi, 1990, 160
s.
389.
İslam Ensiklopedisi, cilt 5. İstanbul, 1992, 559 s.
390.
Sümer F. Sefevi dövletinin kuruluşu ve gelişmesinde Ana-
dolu türklerinin rolü. Ankara, 1976.
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
221
391.
Mahmud Kaşğari. Divani lüğət-ət-türk, I-II c. Ankara, Türk
Tarih Kurumu Basınevi, 1985, 366+530 s.
392.
Mustafazade T.T. XVIII esrin birinci yarısında Osmanlı
imperiyası ve Azerbaycan. Ankara, 2000, s 186-196.
393.
Refik Özdek. Türklerin altın kitabı. C.1. İstambul,
Tercüman, 1990, 348 s.
394.
Zeki Validi Toğan. Ümumtürk tarihine giriş. İstambul,
1970, 280 s.
Fars dilində
395.
Kəsrəvi Təbrizi. Şəhriyarani-qomnan, c. II. Tehran, 1928,
323 s.
396.
Həmdulla Qəzvini. Nüzhət əl-qülub. Tehran, 1336 ş.,
(m.1957).
397.
Zöhtabi M. İran türklərinin əski tarixi, I c. Təbriz, 1378,
(m.1999), 510 s. (Əsər fars qrafikası ilə türk dilində
yazılmışdır).
398.
Əmin Əhməd Razi. Həft iqlim. Tehran, 1339 ş., (m.1960),
III c., 240 s.
399.
Məcdəddin Məhəmməd ibn Əbu Talib əl-Hüseyni (Məcdi).
Zinət-ül-məcalis. Tehran, 1309 h. (m.1892), 389 s.
400.
Məhəmmədhəsən xan Etümad əs-Səltəne. Mərat əl-buldan
(Ölkələrin güzgüsü), I cild. Tehran, 1293 (m.1881), 490 s.
401.
Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği. Qarabağ tarixi.
Azərbaycan MEA Əlyazmalar İnstitutu, şifrələr: B-1150, B-
2382.
İngilis və fransız dillərində
402.
C.de’Morqan. Mission seientiique en Perse, t.IV, 1-ere,
Ch.11. Paris, 1896, 180 p.
403.
Lamm G.C. Glass from İran. London, 1935, 455 p.
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
222
404.
Laurenti C., Larmenie entre Byzance et lislam depuis con-
quete arabe cusquen 886. Paris, 1919, 177 p.
405.
Charden C. Voyages da chevlier Charden en Perse, vol.II.
Paris, 1811, 450 p.
406.
Tavarner C.B. Voyages en Perse. Paris, 1930, 610 p.
407.
Hajiyev G. A. Barda city at Ilkhanids time // Restaration
plan of Rab-i Rashidi & Iranian culture and civilization in
Ilhanid period. Tehran, 2005, p. 14-18.
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
223
QƏBUL OLUNMUŞ İXTİSARLAR
AMEA
TİEA
-Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Tarix
İnstitutunun Elmi Arxivi
AMEA
AEİÇTİBA
-Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Çöl-
tədqiqat İşləri Bürosunun Arxivi
ATM -Azərbaycan Tarixi Məsələləri
AMEAM -Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Məruzələri
AMM -Azərbaycanın Maddi Mədəniyyəti
AzFAN
-Азербайджанский филиал Академии Наук
СССР
VV
-Византийский Временник
VDİ
-Вестник древней Истории
İQAİMK
-Известия Государственной Академии Истории
Материальной Културы
NAİİ NANA -Научный Архив Института Истории На-
циональная Академия Наук Азербайджана
PS
-Переднеазиаткий сборник
PMKA
-Памятники Материальной Културы Азер-
байджана
SMOMPK
-Сборник Mатериалов для Oписани Mестностей и
Племен Кавказа
SA
-Советская археология
Tİİ NANA
-Труды Института Истории Национальная Ака-
демия Наук Азербайджана.
FP
- Фонд Пахомова
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
224
ГОРОД БАРДА
ГЕОГРАФИЧЕСКАЯ, ПОЛИТИЧЕСКАЯ И
КУЛЬТУРНАЯ ИСТОРИЯ
РЕЗЮМЕ
История изучения города Барда представляет большой
научный интерес. В монографии рассмотрен большой исто-
рический путь, пройденный городом в аспекте политиче-
ского, экономического и культурного развития. История
Барды впервые подробно исследуется на основе многочис-
ленных письменных источников, археологических и других
материалов с IV в. до н.э. по ХIХ в. н.э.
Город сформировался в античный период в центре
провинции Ути между реками Кура и Тертер. Становление
города Барда базировалось на развитии сельского хозяйства,
ремесленного производства, торговли и торговых связей. В
монографии подчеркивается, что в средние века Барда име-
ла важное стратегическое расположение и мощные оборо-
нительные сооружения. В V веке резиденция политико-
админстративной власти была перемещена в этот город.
Барда стала столицей Албанского государства. В те времена
в городе жили и руководили государством Албании Ваче II,
Вачаган III, Вараз-Григор, Джаваншир; здесь также жили
исторические деятели Виро, Нерсес и другие.
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
225
В общем и целом в средние века город Барда, нахо-
дясь в центре политической, экономической и культурной
жизни страны, был втянут во все события, происходившие
на изучаемой территории. В монографии история города
Барда рассматривается именно в контексте тех событий.
Албания имела конкретные административные деле-
ния, границы, внутренюю структуру государственности, а
также самостоятельную политику, военную силу и денеж-
ную систему. Монеты Албанского государства чеканились в
Барде и были растпространены далеко за ее пределами.
В тот период большое внимание уделялось также
языку, писменности, просвещению и другим сферам куль-
туры. В период развитого средневековья Барда имела бога-
тую городскую культуру. IХ в. и первая половина Х века
являются периодом ее прогресса и процветания. Огромный
город имел мощные защитные сооружения, плановую го-
родскую структуру, одно-двухэтажные жилые и админист-
ративные здания, дворцы, храмы, мечети, каравансараи, ба-
ни, систему водоснабжения, канализационную систему и
комплекс других коммунальных услуг. Все перечисленное
свидетельствует о высоком уровне культуры градострои-
тельства того времени. Город Барда славился на Ближнем и
Среднем Востоке как один из крупных ремесленных, торго-
вых, культурных центров. Его называли «Матерью Аррана»,
сравнивали такими известными городами Востока, как Рей,
Исфахан, Багдад и др. В те времена в Барде выросли целые
поколения ученых и мыслителей. Выходцы из Барды обуча-
лись разным наукам в соседних мусульманских странах,
усовершенствовали свои знания. Многие из них оставались
в городах, где получали образование, творили под псевдо-
нимом «Бардаи».
В монографии последовательно излагается и после-
дующие этапы истории города Барды, отмечается, как город
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
226
неоднократно подвергался разрушениям, терял былую сла-
ву, но быстро восстановливался как культурный центр.
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
227
THE CITY BARDA
SUMMARY
The history of ctudy of the city of Barda is of great scien-
tific interest. Geographical, political and cultural history. A great
hictorical way being passed by the city in the aspect of political,
economical and cultural development is considered in the given
work. The centuries-olt settling-from the IV century B. C. To
the XIX century A.D. is investigated in detail on the basis of
written scurces, archaeological and other materials for the first
time in the monography.
The city was formed in the ancient period in the centre of
Uti region, between the rivers of Kur and Terter. The formation
of the city of Barda was based on the development of agricul-
ture, handicraft production, trade and traderelations. In the mo-
nography it is emphasized that Barda had important strategic
Iocation and strong defensive work. In the V century the resi-
dence of politico administrative power was moved to this city
and Barda became the capital of the Albanian State up to the be-
ginning of the VIII century&
At that time the Albanian State was ruled by Vache II, Va-
chagan III, Varaz-Grigor, Javanshir; outstanding historical fig-
ures such fst Viro, Nerses and others lived there as well.
As a whole in the Middle Ages the city of Barda occuring
in the centre of political, economical and cultural life of the
country, naturally, was drawn into all events of studied time. In
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
228
the monography work the city of Barda is examined mainly in
the context of events going on in studied territory.
Albania had concrete divisions and borders, internal struc-
ture of State system and independent policy, military force and
money system.The coins of Albanian State were minted in Bar-
da and used far away outside the country.
A great fttention was given to language, written language,
education had other indicators of spiritual culture as well.
Barda had a rich urban culture in the period of developed
Middle Ages. The IX century and first half of the X century
were the period of its progress and prosperity. The enermous
city had strong defence, planned municipial structure, one-
storoyed and two-storoyed dwelling and administrative build-
ings-palaces, temples, mosgues, carvansaraes, bath-houses, wa-
ter-supply, sewarage systems and complex of other municipal
services. All above saids show that the culture of town-planning
was in high level. The city of Barda was famous in the Near and
Middle East as one of the largest handicraft, trade and cultural
centres. It was called «Mother of Arran», compared with such
known cities as Baghdad, Isphahan, Rey and oth. The whole
generations of scientists and thinkers appeared at that time.The
inhabitants of Barda studied the various kinds of sciences in the
neighbouring Mussulman countries, perfected their know-
ledges. Many of them stayed in those where they got education
and created under the pen-name of «Bardai».
The history of Barda in separate stages of its existence is
elucidated successively in the monography. The city was sub-
sected to destruction, lost its past fame repeatedly, but was res-
tored quickly as a cultural centre.
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
229
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
230
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
231
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
232
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
233
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
234
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
235
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
236
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
237
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
238
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
239
ADLAR GÖSTƏRİCİSİ
Şəxs adları
Abbas Bərdəi
Abaqa xan
Abas
Abbas I
Abbas II
Abbas Mirzə
Abbasqulu Ağa Bakıxanov
Abdullah ibn Həsən
Adam Oleari
Afşin
Axundov Ağamusa
Alp İlitver
Altman M.M.
əl-Amin
Anak
Antoni
Arrian Flavi
Arqun xan
Artamonov M.İ.
Asim ibn Yəzid ibn Abdullah
əl-Hilali
Asoy
Ast Tarkan
Arsvagen
Aşurbəyli Sara
Atropat
Ayba-sultan
Avqust
Babayev İlyas
Babək
Bağatur
Bahaəddin Ögəl
Bartold V.V.
Bayəzid
Baysunqur
Baqrat
Belenitski M.M.
Belyayev V.İ.
Berezin İ.N.
Bestam
Bolşakov O.Q.
Bunin A.V.
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
240
Bəhmən Mirzə Qacar
Bəhaüddövlə
Bəlazuri
Buqay Şərabi
Bünyadov Teymur
Bünyadov Ziya
Canı bəy
Cavad xan
Cavanşir
Cavidan
Cahan Pəhləvan
Cahangir Mirzə
Cahanşah Mirzə
əl-Cəbr
əl-Cərrah
Cəfər ibn-İshaq
Cəfərov Hidayət
Cəfərzadə İsaq
Cəlaləddin Xarəzmşah
Cəlaləddin Məhəmməd
Münəccim Yəzdi
Cüveyni
Cünabadi
Cüneyd
Çəmənzəminli Yusif Vəzir
Çingiz xan
Davud ibn Əli
Derevyanko A.P.
Deysəm ibn İbrahim
Dəvdək
Dədə Qorqud
Dion Kassi
Dorn B.
Dyakonov İ.M.
Yesai Həsən Cəlal
Evliya Çələbi
Əbbal ibn Süleyman
Əbdü-l-Baqi Nəhavəndi
Əbdü-l-Əziz
Əbdü-l Məlik əl-Cəhaf əs-
Suləmi
Əbdü-l Məlik ibn Mərvan
Əbih Sultan
Əbdü-l-Səməd
Əbdü-r-Rəhman
Əbdü-r-Rəhman Cami
Əbih Sultan
Əbu Abbas Əhməd ibn Ömər
ibn Sürayc
Əbu Bəkr
Əhməd ibn
Məhəmməd
əl-Həmədani
(ibn Fəqih)
Əbu Bəkr Qutbi əl-Əhəri
Əbu Bəkr Əhməd ibn Harun
Bərdici əl–Bərdəi
Əbu Bəkr Tehrani
Əbu Əli Məhəmməd Cübban
Əbu Əli Məhəmməd ibn
Əbdü-l-Vəhab Cübai
Əbu Teyyib Məhəmməd ibn
İbrahim Xalidi
Əbu Əli ibn Savvaf
Əbu Bəkr əş-Şəfii
Əbu Əli Hüseyn ibn Süfvan
ibn İshaq ibn İbrahim Bərdəi
Əbu Bəkr Əbdü-l- Əziz ibn
Həsən Bərdəi
Əbu Əbdü-l-Kadi
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
241
Əbu Yaqub İshaq ibn İbrahim
Əbu Bəkr Məhəmməd ibn
Yəhya Hilali əl–Bərdəi
Əbu Əli Məhəmməd ibn
Əbdü-l-Vəhab Cübai
Əbu Əmr Bəsri
Əbu Əmr Dəqqaq
Əbu Hatəm Razi
Əbu Həsən Abdullah ibn Müta
əl-Fədl
Əbu Mənsur
Əbu Mücaəllad ibn əl-Hüseyn
Əbu Müslüm Şərit
Əbu-Sabbah
Əbu Səid
Əbu Tahir Dəbbas
Əbu Zura
Əbu Əmr Bəsri
Əbu Əmr Dəqqaq
Əbu Səid
Əbu Səid əl-Bərdəi
Əbu Səid Əhməd ibn Hüseyn
Bərdəi
Əbu Səid əl-Eşəc Əbu Tahir
Dəbbas
Əbü-l-Abbas əs-Səffah
Əbü-l-Həsən Əli ibn Əbdü-l-
Əziz Bərdəi
Əbü-l-Həsən Kərxi
Əbü-l-Həsən Leşgəri
Əbü-l-Həsən ibn Ömər ibn
Abdullah Bərdəi
Əbü-l-Həsən
Əbü-l-Qasim Bətrani
Əbü-l-Qasim Bəğəvi
Əbü-l-Qasim ət-Təbərani
Əbü-l-Qasim Tahiri
Əfəndiyev Oqtay
əl-Əhəri
Əhməd
Əhməd bəy Cavanşir
Əhməd bəy Portal
Əhmədov Qara
Əhməd ibn Umeyr
Əhməd ibn Harun Bərdəi
Əhməd ibn Lütfüllah Münəc-
cimbaşi
Əhməd ibn Mərd
Əhməd ibn Ömər Əbül–Həsən
əl–Bərdəi
Əhməd ibn Süleyman
Əhməd Kəsrəvi
Əhməd Taşköprüzadə
Əli ibn Lülü əl-Vərraq
Əliyev Fuad
Əliyev İqrar
Əliyev İlham
Əliyev Kamal
Əliyev Vəli
Əli ibn Musa
Əliyev Heydər
Əlizadə Əbdülkərim
Əlqas Mirzə
Əlvənd Mirzə
Əmin Əhməd Razi
Əmir Vəhsudan
Əmir Şəmsəddin Yəzdi
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
242
Əmir Musa Xəlifə
Ənsari
Əsgər
Əssar Təbrizi
Əsəd ibn Yəzid
əl-Əsir
Əsirəddin Əbhəri
Əzüdəddin İci
Favstos Buzand
Fexner M.F.
Fədl ibn Yakba
əl-Fədl
Fərrux Yassar
Fərzəliyev Şahin
əl-Fəzl ibn Yəhya əl-Bərməki
Fəzli İsfahani
Fəzlullah Rəşidəddin
Fəzlullah Nəimi
Firuz
Gödək Əhməd
Göycə Sultan Qacar
Göyüşov Rəşid
Hacı Cəfər Təbrizli
Hafiz Əbru
Hafiz Şirazi
Haqverdiyev Əli
Harun ər-Rəşid
Harun ibn İshaq
Heydərov Mikayıl
Həmdullah Qəzvini
Həmzə Mirzə
Həsən bəy Rumlu
əl-Həsən ibn Qəhtəbə
Həsən Cəlal
Həsənəli
Həyyun ibn Nəsr ibn Ənan
Hişam ibn Ömər Füvəti
Hişam ibn Əbdü-l-Məlik
Hülakü xan
əl-Hüseyni
Hüseyn Ciddi
Hüseynov Məmmədəli
Hüseynov Rauf
Hüseynəli Tərxan
Xacə Şəmsəddin Məhəmməd
Cüveyni
Xaqani Şirvani
Xalid
Xatun
Xəlil bəy Sufi
Xəlilov Cabbar
Xətib Bağdadi
Xondəmir
Xorazad
Xosrov Ənuşiravan
Xosrov Pərviz
İbn Abdullah əl-Bacalı
İbn Bəttutə
İbn əl-Fəqih
İbn ən-Nədim
İbn Hövqəl
İbn Xordadbeh
İbn İmdad Hənbəli
İbn Kuteybə
İbn Miskəveyh
İbn Qudama
İbn Rusta
İbn Sac
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
243
İbn Şadluyə
İbrahim ibn Valid
İbrahim
İbrahim xan
İbrahim paşa
əl-İdrisi
İltikin
İlya
İsan Qutluq
İsgəndər
İsgəndər bəy Münşi
İshaq ibn Müslüm
İshaq ibn Süleyman
İsmayıl I
İsmayıl II
İsmayıl Mirzə
İsmayılov Mahmud
İsmayılov Q.S.
İstəxri
Can Batist Tavernye
Cuze P.K.
Kamal ibn Cəlaləddin
Məhəmməd Münəccim
Yəzdi
Kambisi
Karaulov N.A.
Karqer M.K.
Katib Çələbi
Kavus
Kazımov Qəzənfər
Kir
Kirakos Qanzaketsi (Gəncəli)
Klavdi Elian
Klavdiy Ptolemey
Konstans
Konstantin
əl-Kufi
Qacar
Qəhtəbə
Qara bəy
Qarabağlı Rizvan
Qasım bəy
Qazan xan
Qazi Gəray
Qazi Əhməd Qumi
Qazıyev Saleh
Qazi Məhiyəddin Bərdəi
Qara Piri bəy
Qara Yusif
Qeybullayev Qiyasəddin
Qədirov Fridun
Qəssab
Qətran Təbrizi
Qızıl Arslan
Qrantovski E.A.
Qrum-Qrcimaylo
Qubad
Qubad
Qudama
Quliyev Nəsimi
Qumilyov Lev
Quseynov Rauf
Lamm G.C.
Laurenti C.
Lukull
Mahmud bəy
Mahmud Kaşğari
Mahmudov Yaqub
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
244
Maks Veber
Mamikon
Marko Polo
Melikişvili Q.A.
əl-Mehdi
Mehran
Mehravan
Mesxia Ş.A.
əl-Məsudi
əl-Müqəddəsi Məcdəddin
Məhəmməd ibn Əbu Talib
əl-Hüseyni (Məcdi)
Məhəmməd Bərdəi
Məhəmməd Gəray
Məhəmmədhəsən xan Etümad
əs-Səltəne
Məhəmmədhəsən Vəlili
Məhəmməd Xudabəndə
Məhəmməd ibn Abbas
Məhəmməd ibn Abdullah ibn
Əbülhəsən Bərdəi
Məhəmməd ibn Əhməd ən-
Nəsəvi
Məhəmməd ibn Hinduşah
Naxçıvani
Məhəmməd ibn Xalid Bərdəi
Məhəmməd ibn İshaq
Məhəmməd ibn Sul
Məhəmməd ibn Zeyd ibn
Yədəhdəvayh əl-Heysəm əl-
Bərdəi
Məhəmməd ibn Vərək ər-Razi
Məhərrəm Bayar
Məhinbanu
Məkki ibn Əhməd Bərdəi
Məqsud bəy
Məlik Əşrəf
Mənsur ibn İsa əs-Səbi
Mənsur
Mənuçöhr
Mərvan ibn Məhəmməd
Mərzban
Məmmədov Arif
Məmmədov Rauf
Məmmədov Süleyman
Məmmədov Tofiq
Məmmədov Zakir
Məsud ibn Namdar
Məzyəd əş-Şeybani
Mxitar Qoş
Mikluxo-Maklay
Minorski V.F.
Miranşah
Mir Möhsüm Nəvvab
Mirxond
Mirzə Adıgözəl bəy
Mirzə Baysunqur
Mirzə Camal Cavanşir
Qarabağlı
Mirzə Məhəmməd Əmini
Mirzə Ömər
Mirzə Camal Cavanşir
Qarabaği
Moisey Kalankatlı
Moisey Xorenli
Muxtarova Əsmət
Mroveli Leonti
Mustafazadə Tofiq
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
245
Murad
Musa ibn Nəsr
Müflih əl-Yusif
Müsafir ibn Kəsir əl-Qəssab
Mütəsim
Müzəffər
əd-Din Mənsur
Pornək
Nadir şah
Nadir Mirzə
Mədən əl-Xümsü
Nemətova Məşədixanım
Nerses Bakir
Nəcəfqulu xan Dünbüli
Nəcəfli Tofiq
ən-Nəcm ibn Haşim
(Dərbəndi)
ən-Nədim Əsgilani
Nəsəvi
Nəsimi
Nəsirəddin Məhəmməd Tusi
Nəsr ibn Ənan
Nəsr ibn Mənsur Ərdəbili
Nərimanov İdeal
Nizaməddin Şami
Nizami Gəncəvi
Nuriyev Aləm
Nüşabə
Oleari Adam
Onullahi Seyidağa
Ordubadi Məmməd Səid
Orucbəy Bayat
Osman bəy
Osman paşa
Ömər əl-Həsun
Ömər ibn Əyyub əl-Kinani
Paxomov Yevgeni
Partatua
Petro Zeno
Petruşevski İ.P.
Peykər xan Qacar
Pirbudaq
Piriyev Vaqif
Pompey
Pliniy (Böyük)
Pliniy Sekund
Refik Özdek
Rəbi ibn Süleyman
Rəcəbli Əli
Rəşidəddin Fəzlullah
Rəvvad əl-Əzdi
Rəvvadi Vəhsudan
Ruzbixan Xunci
Rüstəm xan
Rüstəm
Rüstəm Mirzə
Salar Mərzban
Salman ibn Rəbiə
əs-Samani
Sam Mirzə
Satoy
Sebeos
Seyidağa Əxi
Seyidağa Onullahi
Seyidov Mirəli
Sədullah əl-Bərdəi
Səfi Gəray
Səid Nəfisi
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
246
Səid ibn Əmr Əbu Osman əl-
Əzdi əl-Bərdəi
Səid ibn Qasim Bərdəi
Səid ibn Səlim
Səid ibn Səlman
Səhl ibn Sumbat
Sısoev İ.V.
Siracəddin Urməvi
Strabon
Sultan Əhməd Cəlairi
Sultanəli
Sultan Məhəmməd
Sultan Hüseyn Bayqara
Sultan Həsən
Sultan Xəlil
Sultan Murad
Sultan Üveys
Sultan Yaqub
Süleyman
Süleyman əs-Səmərqəndi
Süleyman ibn Əbdü-l Məlik
Süleyman ibn Əhməd əl-
Haşimi
Syuti
Şahverdi Sultan Ziyadoğlu
Qacar
Şarden
Şero
Şeyx Əli Qəssab
Şeyx Heydər
Şeyx İbrahim ibn Şihabəddin
Gülşəni Bərdəi
Şeyx Mahmud Şəbüstəri
Şeyx Səfi
Şeyx Üveys
Şihabəddin Abdullah ibn Lüt-
fullah (Hafiz Əbru)
Şəmsəddin Eldəniz
Şəmsəddin Hacı Məhəmməd
Əssar Təbrizi
Şərəfəddin Bidlisi
Şərəfəddin Yəzdi
Şərəfəddin Xarəzmi
Şərəf əl-Mülk
Şərifli Məmməd
Şiltberger
Şirin Bəyani
Şirin
Şirvanşah Kavus
Şükürlü Əlisa
Tacəddin
Tahir ibn Məhəmməd əs-
Sənan
Tavernye
Teyyib Məhəmməd ibn
İbrahim Xalid əl-Bağdadi
Teymur
ət-Təbəri
Təhmasib
Toğrul bəy
Toxtamış
Trdat
Trever KamelyaVasilyevna
Uğurlu xan
Uğurlu Məhəmməd
Ulcaytu Məhəmməd
Urnayr
Uzun Hacı Bağır
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
247
Vaçaqan
Vaçe
Vaçaqan
Varaz-Qriqor
Varaz-Peroz
Varaz-Trdat
Varazo
Vasaq
Vəlixanlı Nailə
Viro
Yağıbastı
Yaqub əl-Bərdəi
Yaqub Sultan
Yaqut əl-Həməvi
Yakba
Yakubovski A.Y.
Yar Əhməd Qaraman
Yezdəgird
Yəhya Qəzvini
Yəzid ibn Əhməd
Yəzid ibn Hatəm əl-Mühəlləbi
Yəzid ibn Məzyəd
Yəzid ibn Üseyd əs-Sülami
Yusif ibn Divdad
Yusifov Yusif
Yüzbaşov Rəmzi
Zaxoder B.N.
Ziyadxan
Zeki Validi Toğan
Zeynəddin Qəzvini
Zəkəriyyə Təbrizi
Zəkəriyyə ibn Məhəmməd əl-
Qəzvini
Zəkəriyyə
Zöhtabi Məmmədtağı.
Zuhəyra ibn Sinan ət-Tamnimi
Бярдя шящяринин ъоьрафи, сийаси вя мядяни тарихи
248
M Ü N D Ə R İ C A T
GİRİŞ
I FƏSİL
Bərdənin tarixi ərazisi, şəhərin
təşəkkülü və adının etimologiyası
1.1. Bərdənin yerləşdiyi tarixi ərazi və
onun təbii-coğrafi xüsusiyyətləri
1.2.
Şəhərin adının etimologiyası
II FƏSİL Bərdə antik dövr və erkən orta
əsrlərdə (e.ə. IV- b.e.VII əsrlər)
2.1. Bərdə alban arşakların hakimiyyəti
dövründə
2.2. Bərdə mehranlıların hakimiyyəti
dövründə
III FƏSİL Bərdə VIII - XIX əsrlərdə
3.1. Bərdə ərəblərin hücumları dövründə
3.2. Bərdə VIII-X əsrin I yarısında
(Bərdənin çiçəklənmə dövrü)
3.3. Bərdə Sacilərin və Salarilərin
hakimiyyəti dövründə
3.4. Bərdənin ruslar tərəfindən
dağıdılması, tənəzzül dövrü
3.5. Bərdə şəhərinin yenidən dirçəlməsi
və sonrakı tarixi (XII- XIX əsrlər).
IV FƏSİL Bərdənin maddi və
mənəvi
mdəniyyəti
4.1. Maddi
mədəniyyət
4.2. Mənəvi mədəniyyət
MƏNBƏ VƏ ƏDƏBİYYAT
QƏBUL OLUNMUŞ İXTİSARLAR
ADLAR GÖSTƏRİCİSİ
İLLÜSTRASİYA
Nəşriyyatın direktoru Bəxtiyar Əli
(050-313-37-21, 493-21-92, E-mail:azuniqo @yahoo.kom)
Texniki redaktor Anar Babayev
Yığılmağa verilib 09.05.2008
Çapa imzalanıb: 15.06.2008
Kağız formatı 84x108
1
/
16
Şərti çap vərəqi 15
Sifariş № 18
Tirajı 300
«UniPrint»
nəşriyyat-poliqrafiya müəssisəndə
çap edilmişdir.
Dostları ilə paylaş: |