Qattiq jismlarning kristall panjaralari
Oriental Renaissance: Innovative
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 3(3), March, 2023
- Oriental Renaissance: Innovative, (E)ISSN:2181-1784
- SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 3(3), March, 2023
- SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 3(3), March, 2023 ADABIYOTLAR RO‘YXATI (REFERENCES)
| Oriental Renaissance: Innovative,
| |||||||
|
(E)ISSN:2181-1784 | |||||||
|
|
educational, natural and social sciences |
www.oriens.uz | |||||
|
|
SJIF 2023 = 6.131 |
/ ASI Factor = 1.7 |
3(3), March, 2023 | ||||
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
To‘g‘ri |
burchaklari |
|
|
|
| |
|
|
bo‘lmagan, |
qirra |
a b c |
|
|
| |
|
Triklin panjara |
uzunliklari |
turlicha |
|
|
| ||
|
90 |
|
|
| ||||
|
|
bo‘lgan |
geometrik |
|
|
| ||
|
|
|
|
|
| |||
|
|
shakldagi panjara. |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
Qirra uzunliklari (a,b,c) |
|
|
|
| ||
|
|
turlicha bo‘lgan, a va c |
|
|
|
| ||
|
|
hamda b va c tomonlar |
a b c |
|
|
| ||
|
Monoklin panjara |
o‘rtasidagi |
burchak |
|
|
| ||
|
90°, ammo a va b |
= = 90 |
|
|
| |||
|
|
|
|
| ||||
|
|
tomon |
orasidagi |
|
|
|
| |
|
|
burchak 90° ga |
teng |
|
|
|
| |
|
|
bolmagan panjara. |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
Asosi |
Monoklin |
panjaraning |
a b c |
|
|
| |
|
markazlashgan |
asoslari |
markazlarida |
|
|
| ||
|
|
|
|
| ||||
|
monoklin panjara |
atom |
joylashgan |
= = 90 |
|
|
| |
|
|
bo‘ladi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
Shakli to‘g‘ri burchakli |
a b c |
|
|
| ||
|
Rombik panjara |
parallelepipeddan |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
| |||
|
iborat panjara. |
|
= = = 90 |
|
|
| ||
|
|
|
|
|
| |||
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
Asosi |
Rombik |
panjaraning |
a b c |
|
|
| |
|
asoslari |
markazlarida |
|
|
| |||
|
markazlashgan |
|
|
| ||||
|
|
|
|
| ||||
|
atom |
joylashgan |
= = = 90 |
|
|
| ||
|
rombik panjara |
|
|
| ||||
|
bo‘ladi. |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
Hajmi |
Rombik |
panjaraning |
a b c |
|
|
| |
|
markazlashgan |
markazida |
|
atom |
|
|
| |
|
|
= = = 90 |
|
|
| |||
|
rombik panjara |
joylashgan boladi. |
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
| |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Elementar yacheyka o‘z ichiga olgan atomlar sonini quyidagicha hisoblab topiadi: Masalan, kub elementar yacheykada har bir tugunda joylashgan atom bir
1315
|
Oriental Renaissance: Innovative, |
(E)ISSN:2181-1784 |
|
educational, natural and social sciences |
www.oriens.uz |
|
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 |
3(3), March, 2023 |
vaqtning o‘zida xuddi shunday 8 ta elementar yacheyka tuzulishida ishtirok etganligi uchun tugunda joylashgan atomlar soni A ni topish uchun 8 ga bo‘lish lozim. A / 8 bo‘ladi.Demak, tugunda joylashgan atomning 1/8 qismigina shu elementar yacheykaga taalluqli bo‘ladi.
NATIJALAR
Agar kub yacheyka tomonlari markazlashgan bo‘lsa (1-rasm), unda tomonlarda turgan atom 2 ta shunday elementar yacheyka tuzilishida qatnashayotgani uchun undagi atomlar soni В ning yarmi ya’ni B / 2 shu ko‘rilayotgan elementar yacheykaga tegishli bo‘ladi. Agar atomlar kub yacheykaning qirralari orasida joylashgan bo‘lsa, undagi atomlarning 1/4 qismigina shu elementar yacheykaga tegishli bo‘ladi. Qirradagi atomlar soni C bo‘lsa, unda bu yacheykaga tegishli atomlar soni C / 4 bo‘ladi. Agar kub panjara hajmiy markazlashgan bo‘lsa, (1-rasm), uning hajmidagi atom faqat shu yacheykaga tegishli bo‘ladi.
a) b)
1- rasm. Tomonlari markazlashgan kub yacheyka (a),
hajmiy markazlashgan kub yacheyka (b).
Shunday qilib, biz o‘rganayotgan har qanday elementar yacheykaga tegishli atomlar sonini quyidagicha aniqlash mumkin:
N = A / 8 + C / 4 + B / 2 + D
Kristallarda yana koordinatsion son degan tushuncha mavjud. Bu kristalldagi xohlagan atomning eng yaqin qo‘shni atomlari sonini ko‘rsatadi. Bunday qo‘shni atomlar ko‘rilayotgan atomga nisbatan yaqin, uzoq va yanada uzoqroq joylashishiga qarab koordinatsion son har xil tartibga ega bo‘ladi.
XULOSA
Kub kristallda 1-tartibli kordinatsion son bu ko‘rilayotgan atomning eng yaqin qo‘shni atomlar sonini, 2-tartibli koordinatsion son esa undan keyinroq masofada joylashgan qo‘shni atomlar sonini, 3-tartibli koordinatsion son esa 2- tartibli koordinatsion sondan keyingi masofada joylashgan atomlar soni bilan bu tartib kristallarda gacha davom etishi mumkin, ya’ni koordinatsion sonlar - tartibli bo‘lishi mumkin. Shuni ta’kidlash lozimki, kristallarda xohlagan atom uchun
tartibli koordinatsion soni va ko‘rilayotgan atom bilan xohlagan koordinatsion sondagi masofa o‘zgarmas bo‘ladi. Bu degani, kristallarda hamma vaqt yaqin va uzoq tartib mavjud bo‘ladi.
1316
|
Oriental Renaissance: Innovative, |
(E)ISSN:2181-1784 |
|
educational, natural and social sciences |
www.oriens.uz |
|
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 |
3(3), March, 2023 |
ADABIYOTLAR RO‘YXATI (REFERENCES)
Muminov, I. A., Axmedov, B. B., & Maxmudov, A. A. O. G. L. (2022).
YARIMO’TKAZGICHASOSIDAGITURLISTRUKTURALI
NANOTRUBKALAR. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 2(4), 517-523.
Ахмедов, Б. Б., & Муминов, И. А. (2021). УРАВНЕНИЯ ШРЕДИНГЕРА
ДЛЯ ДВУМЕРНОГО ВОЛНОВОГО ВЕКТОРА. EDITOR COORDINATOR, 537.
Rasulov, V. R., Akhmedov, B. B., & Muminov, I. A. (2021). Interband one-and two-photon absorption of polarized light in narrow-gap crystals. Scientific-technical journal, 4(1), 28-31.
Yavkachovich, R. R., Bahromovich, A. B., Ogli, R. M. B., Akmaljon, A., & Umidaxon, R. (2020). Diagonal matrix elements of the effective Hamiltonian in a semiconductor (taking into account spin-orbit interaction). European science review, (1-2), 101-105.
Расулов, В. Р., Расулов, Р. Я., Эшболтаев, И. М., Насиров, М. Х., & Муминов, И. (2016). ЛИНЕЙНО-ЦИРКУЛЯРНЫЙ ДИХРОИЗМ ОДНО
ФОТОННОГО ПОГЛОЩЕНИЯ СВЕТА В ПЬЕЗОЭЛЕКТРИЧЕСКИХ
ПОЛУПРОВОДНИКАХ. УЧЕТ ЭФФЕКТА КОГЕРЕНТНОГО НАСЫЩЕНИЯ. American Scientific Journal, (7), 44-47.
Akhmedov B. B., Rozikov J. Y., Muminov I. A. MATERIAL’S ELECTRONIC STRUCTURE //Zbiór artykułów naukowych recenzowanych. – С. 78.
Akhmedov, B., Rozikov, J., Muminov, I., & Ruziboev, V. (2018). ABOUT WAVEFUNCTIONS IN LOW-DIMENSIONAL SEMICONDUCTORS. Central Asian Problems of Modern Science and Education, 3(4), 51-57.
Muminov, I. A., Akhmedova, S. Y. K., Sobirjonova, D. A. K., & Khomidjonov,
D. K. U. (2021). HETEROSTRUCTURES OF ANTIMONIDE-BASED SEMICONDUCTORS. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1(11), 952-959.
Muminov, I. A., Axmedov, B. B., & Sobirov, U. B. N. O. G. L. (2022). TURLI
SIMMETRIYAGAEGABO’LGANQATTIQJISMLARKRISTALL
PANJARASI. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 2(4), 541-546.
Rustamovich, R. V., Yavkachovich, R. R., Forrux, K., & Arabboyevich, M. I.
(2021). THEORETICAL ANALYSIS OF MULTIPHOTON INTERBAND
ABSORPTION OF POLARIZED LIGHT IN CRYSTALS WITH A COMPLEX ZONE (PART 1). European science review, (3-4), 48-51.
1317
Dostları ilə paylaş:
