Qayta tiklanuvchi energiya manbalari

. Avtonom fotoelektrik tizim, 
1 – quyosh paneli; 2 – kontroller; 3 – AB; 4 – yuklama 
 
 
Invertor quyosh panellarini tarmoq bilan bog‘lash uchun xizmat qiladi. 
Shuningdek, AS-panellar ham mavjud bo‘lib, ularning orqa tomoniga invertor 
o‘rnatilgan bo‘ladi.
Ortiqcha elektr energiyasi elektr tarmog‘iga uzatilishi mumkin. Agar quyosh 
elektr ta’minoti uchun maxsus kuchaytirilgan tariflar foydalanilsa unda 2 ta elektr 
hisoblagichi, biri generatsiya uchun, keyingisi iste’mol uchun o‘rnatiladi. 
Bunda quyosh panellari tomonidan ishlab chiqilgan elektr energiyasi tarmoqqa 
yuqori tarif bo‘yicha sotiladi, uyning elektr energiyasiga bo‘lgan ehtiyoji tarmoqdan 
odatiy narx bo‘yicha olinadi. Shunday qilib, nafaqat elektr energiyaga bo‘lgan yil 
davomidagi nol chiqimlarni, balki yil ichida nol iste’molni ham (yozda ortiqcha 
energiya tarmoqqa jo‘natiladi, qish oyida esa kun bulut vaqtlarida uy asosan tarmoq 
orqali oziqlanadi.)

---

142 
6.3-rasm
. Tarmoq bilan bog‘langan quyosh fotoelektrik tizimi, 
1 – quyosh paneli; 2 – invertor; 3 – tarmoq; 4 – yuklama 
 
Quyosh fotoelektrik stansiyali zaxira elektr ta’minot tizimlari 
 
Elektr iste’molchi ob’ektlar markazlashtirilgan elektr ta’minot tarmoqlariga 
ulangan bo‘lsada ushbu bog‘lanish ishonchli bo‘lmasa, bunday holatlarda rezerv 
quyosh tizimlaridan foydalaniladi. Tarmoqda kuchlanish bo‘lmagan vaqtlarda ham 
mavsumiy vaqtlarda elektr ta’minot uchun rezerv tizimlar qo‘llaniladi. Kichik rezerv 
quyosh tizimlari aloqa vositalari, kompyuterlar (telefon, radio, faks va hakozo) elektr 
ta’minoti uchun foydalaniladi. Yirik quyosh rezerv tizimlari tarmoqda uzulishlar 
bo‘lgan vaqtlarda muzlatgichlarni ham energiya bilan ta’minlash mumkin. 
Yuklanmani zaruriy oziqlantirish uchun, ayniqsa tez-tez tarmoqda uzulishlar bo‘lgan 
vaqtda fotoelektrik tizim katta quvvatga ega bo‘lishi zarur.
Agar tarmoq mavjud bo‘lsa, tizim odatdagidek u bilan bog‘langan holda ishlaydi.
Tizim quyosh paneli, kontroller, akkumulyator batareyasi, kabellar, invertor, 
yuklama va tayanch strukturadan iborat (6.4-rasm). 

---

143 
6.4-rasm.