QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

Şəkil 16.10. Dəniz səviyyəsinin 1 m qalxması  

Banqladeşdə çəltik istehsalını yarıya qədər azaldır 

Marşal yarımadalarının üçdə ikisi və Kiribati su altında qalacaqdır. ABŞ-da 36000 kv. km quru sahəsi su ilə 

basılacaqdır. Bu zaman Atlantik okeanının orta hissəsində  və Meksika körfəzi yanında yerləşən  ştatlar daha 

böyük itkilər verəcəkdir. Nyu-Yorkda cənubi Manxettenini və Vaşinqtonda Kapitoli ekslanadasının böyük 

hissəsini 50 ildən sonra su basacaqdır. Suyun səviyyəsi 1 m qalxarsa, Yaponiyada ölkənin 2340 kv. km-i su 

altında qalacaqdır. Bu zaman 40 mln. yapon əhalisi ziyan çəkəcək, onların bir hissəsi öz evlərini atıb köçməyə 

məcbur olacaqdır.  

Dənizin səviyyəsi yarım metr qalxarsa, ABŞ-da əhali 20-dən 150 milyard dollara qədər ziyan çəkəcəkdir. 

Sahilyanı rayonlarda olan atom elektrik stansiyaları kimi daşınmaz  əmlaklar tədricən sığorta oluna bilməyən 

obyektlərə çevriləcəkdir.  

Planetimizdə buzların 90%-i Antarktika buz laylarının payına düşür və qeyd edildiyi kimi,öz böyük ölçüsü 

sayəsində nisbətən sabitdir. Qalan 10%-i Qrenlandiya və dağ buzlaqları olub iqlimin dəyişməsinə qarşı daha 

zəifdir (davamsızdır). Qrenlandiyada buzun qalınlığı bəzi yerdə 2 km-ə çatır. «Sayenz» jurnalındakı məqalədə 

NASA-nın alimlərinin hesablamalarına görə  əgər Qrenlandiya buz örtüyü tam əriyərsə, Dünya okeanının 

səviyyəsi sarsıdıcı hündürlükdə – 7 m qalxacaqdır.  

Sivilizasiyanın bütün tarixi boyu dənizin səviyyəsi zəmanəmizdə olduğu kimi, ölçülməsi mümkün olacaq 

sürətlə qalxmamışdır. Bu vəziyyət davam edərsə, səviyyənin belə qalxma dinamikası davam edəcəkdir. Bu isə 

bəşəriyyətin indiyə qədər rastlaşdığı hadisəyə qarşı gələcək nəsil qarşısında ciddi məsuliyyət daşımaq məsələsini 

qoyur.