QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

fitonsid deyilən bioloji aktiv maddələr əmələ gətirir. Bu maddələr antibiotik xassəsi daşıyıb havadakı bir çox 

zərərli və  xəstəlik törədən mikrobları, virusları  məhv edir, bununla da havanı saflaşdırır.  Şam, ardıc, qovaq, 

cökə, tozağac, palıd, dəfnə, qaraçöhrə xəstəlik törədən virusları, mikrobları azvay (aloya), sarımsaq, soğan və 

istiotdan da tez məhv edir.  

Yaşıl yarpaqlar, çiçəkaçan bitkilərin gözəl ahəngdarlığı, onların  ətri, yarpaqların sakitləşdirici xışıltısı in-

sanda xoş sakitlik hissi yaradır, əsəb gərginliyini aradan qaldıraraq onun əhvali-ruhiyyəsini yaxşılaşdırır.  

1m

-2

 qazondan saatda 200 qrama qədər su buxarlanır. Bu havanı xeyli rütubətləndirir. Yayın qızmar 

günlərində qazonun yanındakı piyada yolda insanın boyu hündürlüyündəki havanın temperaturu asfalt 

örtüyündə  həmin hündürlükdəkinə nisbətən 2,5

0

C aşağı olur. Qazon külək tərəfindən gətirilən tozu özündə 

saxlayır.  

İsti yay günündə qızmış asfaltın və evlərin çardaqlarının dəmir örtüyündən isti havanın qalxan axını yaranır və 

xırda toz hissəciklərini yuxarı qaldıraraq havada uzun müddət qalır.  Şəhərin mərkəzində salınan köhnə parkın 

üzərində isə yarpaqların səthi asfalta və dəmir örtüklərə nisbətən xeyli sərin olduğu üçün havanın enən axını əmələ 

gəlir. Havanın enən axınını yarpaqlar özünə cəzb edir və toz yarpağın üstündə yığılır.  

Yaşıl ağaclar havadakı karbon qazını udmaqla yanaşı, həm də atmosferi dəm qazından təmizləyərək onun 

qatılığını təbii hala (0,00001%-ə) qədər endirir.  

Beləliklə, yaşıl ağaclıqlar mikroiqlimi yaxşılaşdırır, istilik rejimini dəyişir, havanı rütubətləndirir və 

təmizləyir, onu oksigenlə  zənginləşdirir və  xəstəlik törədici mikrobları  məhv edərək insanlara xoş  təsir 

bağışlayır.  

Keçmiş Sovetlər İttifaqının bir sıra şəhərlərində (Moskva, Minsk, Daşkənd, Donetsk, Novoçerkassk və b.) 

yaşıllaşdırma istiqamətində böyük işlər görülmüşdür. Bu yaşıllıqlarda əsas rolu təbii landşaftlar oynayaraq, süni 

yaşıllıqlarla gözəl ahəngdarlıq yaradılmışdır.  

Bakı  şəhərində, Abşeronda da gözəl tərtibatlı yaşıllıqlar salınmışdır. Onların demək olar ki, hamısı süni 

yaradılan yaşıllıqlardır. Aşağıda onların təsviri verilir.