QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

 

Cədvəl 12.6 

DÜÇ-üçn insanın sağlamlığına və ekosistemin vəziyyətinə təsiri 

Maddə 

Təsir 

 

1 2 

DDT 

Yaşıl yosunların sintezinin boğulması; 

Heyvanların reproduktiv funksiyasının pozulması; 

İnsan üçün kanserogen ehtimalı (MAİR-2V- qrupu); 

Süd vəzilərində  xərçəngin inkişafında mümkün ola bilən 

faktor. Yüksək dozada sinir sisteminə  təsiri (konvulsin, 

tremor, əzələ zəifliyi).    

Endrin, dieldrin, 

eldrin 

Heyvanlarda immun sisteminin pozulması; 

Sinir sisteminin pozulması, yüksək səviyyədə qaraciyərin 

funksiyasına təsir göstərir; 

Reproduktiv funksiya və davranışa təsir (dieldrin).  

 

Xlordan 

İnsan üçün kanserogen ehtimalı (2V MAİR); yüksək 

konsentrasiyada süd vəzilərində  şişin  əmələ  gəlməsinə 

səbəb olur. 

Heptaxlor 

Sinir sisteminin və qaraciyərin funksiyasının pozulması  

QXB (HXB) 

İnsan üçün kanserogen ehtimalı (MAİR – 2V - qrupu). 

İstehsalatda görünən  şəraitdə  ağ qan hüceyrələrinin 

funksiyasının dəiyşməsi; 

Yüksək dozada görünən  şəraitdə qaraciyərdə metabolik 

xəstəliyi aşkar edilir; 

Qalxanvari vəzinin böyüməsi.  

Mirkers 

İnsan üçün kanserogen ehtimalı (2V MAİR qrupu);  

İmmun sisteminin boğulması  

Toksafen 

Məməlilərdə reproduktiv funksiyanın pozulması; 

İnsan üçün kanserogen ehtimalı (2V MAİR) 

---

 

177

1 2 

PXDD və PXDF 

TXDD – insan üçün kanserogen ehtimalı (1 MAİR qrupu); 

Süd vəziləri, ağciyər, mədə, qaraciyər və öd yollarında 

xərçəng riski faktoru, nevroloji effektlər (görmə 

qabiliyyətinin pozulması, nevropatiya və b.); reproduktiv 

sağlamlığa təsiri, endokrin və immun sisteminə, endometri-

oza; az çəkili uşaqların doğulması, hormonal statusun 

pozulması, tibbi-genetik pozuntular (xromoson 

aberrasiyaların (kənarlaşma) sayının yüksəlməsi)  

 

PXB 

Heyvanlarda (su samuru, qartal, çay qaranquşu, suiti və b.) 

reproduktiv funksiyanın pozulması; 

İnsan üçün kanserogen (2A MAİR qrupu) ehtimalı, 

reproduktiv sağlamlığın pozulması, uşaqların  əsəb-psixi 

inkişafına təsiri;