Qilman eyvazov iNTİqam əSGƏrov

Müxtəlif zədələrin, qəfləti xəstəliklərin əlamətləri 
və göstərilən ilk tibbi yardım
Zədələr, qəfləti 
xəstəliklər
Əlamətlər
İlk tibbi yardım
Yaralar
ağrı, dəri və selikli qişaların, 
bəzən daha dərin qatların və 
orqanların zədələnməsi, qa
-
naxma
Yaranın ətrafını antiseptik va si-
tə lərlə (yod, spirt, izosol və s.) 
işləmək. Qanaxmanı dayandır
-
maq, sarğını oymaq.
Oynaqların gə -
rilməsi, vətərlə
-
rin dartılması
ağrı, oynağın şişkinliyi, hərə-
kət zamanı oynaqda ağrı
Oynağa sıxıcı sarğı, buz qoy
-
maq. Ətrafı bədəndən yuxarı 
səviyyədə yerləşdirmək.
Çıxıqlar
oynağın normal vəziyyətin
-
dən oynaqətrafı sümüklərin 
tərpənməsi, şiddətli ağrı,
oynaqda hərəkətin qeyri- 
mümkünlüyü
Oynağa maksimal rahatlıq ya
-
ratmaq (bintlə, mələfə ilə, kə-
mərlə sarğı). Qeyri-tibb işçisinə 
çıxığı yerinə salmaq qadağan
-
dır. Zərərçəkəni təcili olaraq tibb 
müəssisəsinə çatdırmaq.
Sınıqlar
sümüyün bütövlüyünün po
-
zulması. Ağrı, zədələnmiş
ətrafın hərəkətliliyinin qeyri- 
mümkünlüyü; ətrafın oxunun 
dəyişilməsi, ətrafın gödəl
-
məsi
Taxtadan, fanerdən, kartondan 
şina qoymaq. Açıq sınıq zamanı 
yaraya sarğı qoymaq. Ətrafın 
sınığına şübhə az olsa belə, ət
-
rafın immobilizasiyası mütləq
-
dir.
Qarın boşluğu 
orqanlarının 
açıq yaralan
-
maları
Qarın boşluğunu dələn yara
-
lar qarın divarının, mədənin, 
mədəaltı vəzinin, dalağın, 
bağırsaqların, qara ciyərlərin 
və s. orqanların zədələnməsi, 
zədənin ağırlığı çox vaxt baş 
verən şokdan, daxili qanax
-
madan və qarın divarının ilti
-
habından asılıdır. Qarında 
şiddətli və sərt ağrılar, bat
-
mış və ağrılı qarın, şok mü
-
şayiət olunur.
Yaranın üzərinə sarğı qoymaq. 
Xaric olmuş qarın boşluğu 
orqanlarını daxilə salmağa cəhd 
etməmək, orqanların üzərinə 
steril material örtüb xəstəni tə
-
cili olaraq xəstəxanaya çatdır
-
maq lazımdır. Həkimə qədər ilk 
tibbi yardımı göstərmək vacib
-
dir (şok əleyhinə və s. tədbirlər).
Layih
ə

---

184
Dəm qazı ilə 
zəhərlənmələr
baş ağrısı, başgicəllənmə, 
qulaqlarda küy, sinədə 
ağrı, quru öskürək, göz 
yaşı nın axması, dəri örtük-
lərinin qızarması, ürək 
döyüntüsünün şiddətlən-
məsi, huşun itirilməsi
Qazın təsirini kəsmək, 
təmiz hava vermək, başa 
soyuq su tökmək, naşatır 
spirtini iylətmək, huşun 
itirilməsi və ürək fəaliy-
yətinin pozulması zamanı 
süni tənəffüs və ürəyin 
qapalı masajını tətbiq 
etmək.
Quduz heyvanların və 
həşəratların dişləməsi
dişlənmiş və ya sancıl mış 
nahiyədə qızartı, şişkinlik 
və ağrı, ürək fəaliyyətinin 
zəiflə məsi, təngnəfəslik
Zədələnmiş ətrafı bədən-
dən yuxarı səviyyədə yer-
ləşdirib zərərçəkəni uzat-
maq. Çoxlu maye içirtmək. 
Zəruri yar dımın göstəril-
məsi (zərdabın vu rul ması) 
üçün zərər çəkmişi tə cili 
olaraq ya xın müalicə
mü əssisəsinə çatdırmaq.