QON GURUHLARI ANIQLASH Qon guruhi — eritrositlarning individual antigen xususiyatlari ta’rifi bo’lib, eritrositlar membranasida mavjud maxsus uglevod va oqsillarni identifikatsiyalash usullari yordamida aniqlanadi. Odamda bir nechta antigen tizimlari mavjud, ularning asosiylari ushbu maqolada batafsil keltiriladi.
Reja:
1 Qon guruhlarini aniqlashning nobiokimyoviy asoslari
2 Qon guruhlarining tipologiyasi
2.1 AB0 tizimi
2.2 Rh tizimi (rezus-tizim)
2.3 Boshqa tizimlar
2.4 Langerays va Junior
2.5 Vel-manfiy guruh
3 Inson qoni guruhlarining muvofiqligi
3.1 Plazma mos kelishi
4 Qon guruhini aniqlash
4.1 Qon guruhini AB0 ga ko’ra aniqlash
4.2AB0 tizimi bo’yicha individual muvofiqlik testi
5 Qon guruhlari kashf etilishi tarixi
6 Qon quyish
7 Qon guruhlari va sog’liq ko’rsatkichlari orasidagi aloqa
8 AB0 qon guruhlarining naslga o’tishi
QON GURUHLARINI ANIQLASHNING NOBIOKIMYOVIY ASOSLARI
Inson eritrositlarining membranasi 300 dan ortiq turli antigen determinantlarni o’z ichiga oladi, ularning molekulyar tuzilishi xromosoma lokusining mos keladigan gen allellari tomonidan kodlangan. Bunday allel va lokuslarning soni hozirgi kunda aniq belgilanmagan.
«Qon guruhi» atamasi AB0 tizimida, masalan, A, B va 0 («nol») kabi turli xil allel genlarni o’z ichiga olgan ayrim lokuslar tomonidan boshqariladigan eritrosit antigenlar tizimlarini tavsiflaydi. «Qon turi» atamasi uning antigen fenotipini (to’liq antigen «portret» yoki antigenik profilni) aks ettiradi — qonning barcha guruhli antigen xususiyatlarining jamlanmasi, qon guruhining barcha naslga o’tuvchi genlarining serologik ifodasi.
Inson qoni guruhining ikkita muhim tasnifi — AB0 tizimi va rezus-tizimdir.
Shuningdek boshqa antigenlarning 46 sinfi mavjud bo’lib, ularning ko’pchiligi AB0 va rezus omillaridan kamroq uchraydi.