Qoshanov A’bdikerim

Soraw ha’m tapsi’rmalar ? 
1. Selevkiyler ma'mleketi wo'z quramina Worta Aziyanin' tiykarg'i 
wa'laylatlarinan bolg'an Baktriya, Margiyana, Parfiya ha'm Sogdiyana 
ma'mleketlerin qosip aldi. 
2. Xorezm wo'z aldina g'a'rezsiz ma'mleket bolip qalg'an 
3. Qan’li’ da’wirindegi Xorezm ma’deniyati’ haqqi’nda ayti’p berin’? 
4. Bul dawirdegi suwg’ariw sistemasi na’tiyjesinde qanday rawajlani’w
boldi’? 
5. Sawda ha’m o’nermentshilik qatnasi’qlari’ qanday edi? 

---

56 
1
2-tema.A’yyemgi Xorezm qalalarinin’ rawajlaniwi 
 
Xorezm ulkesi ahamaniy patshalari’ni’n’ u’stemliginen azat boli’p, ha’m
o’z ma’mleketin qayta tilegennen sn’ b.e.sh. IV-II a’sirlerde qalalar sani’
ko’beydi. Bul qalalar sol da’wirdin’ siyasiy, ha’kimshilik, ma’deniy, diniy, 
ilimiy ha’m sawda oraylari’na aylandi’. B.e.sh. IV-II a’sir qalalari’na: Bazar
qala, Qi’yat, Ulli Gu’ldirsin, Janbas qala, Qi’ri’q-qi’z, Qazaqli’
jatqan,(Axshaqan) ha’m Gawir qalalar kiredi . 
Bul da'wirdegi Xorezm ma'mleketinin' ko'p g'ana qalalari ha'm a'skeriy 
qorg'anlari boldi. Solardin' ishindegi ayriqsha ko'zge tu'setug'ini Qoyqirilg'an qala 
bolip yesaplanadi. 
Qoyqirilg'an qala Qaraqalpaqstan Respublikasinin’ To'rtku'l rayoninda 
jaylasqan. Wol qalanin' yeski ati belgisiz. Jergilikli xaliqtin' atawi boyinsha 
Qoyqirilg'an qala bolip tariyx iliminen worin alg'an. Bul qala b.e.sh. 
IV-a'sirden baslap b.e. 1-a'siri aralig'inda gu'llep rawajlang'an. Bul qalada sol 
da'wirdin' xaliqlari jasag'an. Qala aldin ala tayarlanilg'an arxitekturaliq joba 
tiykarinda qurilg'an. Wol birinin' ishine biri wornalasqan geometriyaliq shen'ber 
tu'rindegi yeki qorg'annan ibarat u'lken qala. Qoyqi’ril’g'an qalada da'slep 
minarag'a uqsas yeki qabatli’ Worayliq xram tiklendi. Wonin' shen'beri yag'niy 
diametric 44,4 m, ba'lentligi 9,5 m bolg'an, 7 metr qalin'liqtag'i xram ishinde 
atanaq tu'rinde jaylasqan alti wo'jire bolg'an. 
25