Qoshanov A’bdikerim


-suwret. Sawda ka’rwani’ jol tawip barmaqta



Yüklə 4,49 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə41/55
tarix14.10.2023
ölçüsü4,49 Mb.
#155064
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   55
6-Klass Qaraqalpaqstan tariyxı

30-suwret. Sawda ka’rwani’ jol tawip barmaqta. 


63 
Xorezm arxeologyali’q ekspeditsyasi’ 1937-ji’ldan baslap u’lkemi’zde
izertlew jumi’slarin ali’p bardi’. Izertlew bari’si’nda „Ulli ji’pek joli’―
Tarmaqlari u’kemi’z arqali’ o’tkenin da’lillep berdi. Jipek jol kesispesinde
jaylasqan Xorezm sawda baylani’si’nda Aral Ha’m Kaspiy a’tirapi’n shi’g’i’s
Yevropa menen baylanisti’riwshi’ bag’darda Orta Aziyani’n’ „darwazasi― 
xi’zi’meti’n atqarg’an. Volga boyi’, Aral a’tiraplari’n sharwa-diyxanshi’li’q
o’nimlerin almasti’ri’wg’a Xorezm tiykarg’i’ roldi atqarg’an. Cjn’n’ ta’si’rinde
bul jerlerde iri o’nermentshilik oraylari’ bolg’an. Kyat, Urgesh, Mizdaxkan
ha’m basqada qalalar rawajlang’an. Demek Aral boyi xali’qlari’ bul
ma’mleketler menen ma’deniy sawda baylani’slari’nda bolg’an. A’sirese
Yaksart (Si’rdarya) alabi’ndag’i’, U’sti’rt jag’alari’ndag’i’ ko’shpeli qa’wi’mler
menen o’nermentshilik, awi’l xojali’q o’nimlerine mal sharwashi’li’q
o’nimleri’n almasti’ri’p sawa jasag’an. Bulardi’ baylani’stiriwshi’ jollarg\di’n’
biri Buxaradan arqa-batisqa Qi’zi’l qum arqali o’tip Qorg’ansha, Shimbay, 
Xojeli, Qon’rat qalalari arqali’ Ustirtke o’tipken ha’m sol jerdegi qoni’s
aymaqlar menen baylani’sqan. Soni’n’ menen birge sawda menen
shug’llani’wshi’ sawdagerlerge ulken a’himiyet berilgen. Sebebi olar bir neshe
tillerdi bilgen onnan ti’sqari olar milletlerdin’ u’rip- a’detlerin, turmi’s
ta’jiriybelerin teren’ tu’singen ha’m hadal insanlar bolg’an. Son’i’n’ menen
birge sol dawirlerde sawda menen shug’i’llani’wshi’ adamlar abroili’ boli’p
ilim, ma’deniyat’, tarati’wshi’jar da bolg’an.
Qaraqalpaqstan jerinde Qubla Aral boyi’nda Ulli jipek joli’ o’tken qalalar
ha’m qorg’anlar bolg’an. Olardan Shi’lpi’q- No’kis qalasi’nan 43 km.
Qashi’qli’qta Amudaryani’n’ on’ jag’ali’g’nda jaylasqan. Jampi’q qala- Sultan 
uyzdagi’ni’n’ qubla-bati’si’nda qarataw poselkasi’nan 6 rm qashi’qli’qta
jaylasqan. Aybu’yi’r qala- Shomanay rayoni’na jaqi’n ha’zi’r Turkmenstan 
ma’mleketi aymag’i’nda, Bogarxan -Qon’irat qalasi’ni’n’ arqa ta’repinde 19 km
qashiqli’qta, Da’wkesken- Ustirt ken’isliginde Shomsnay rayoni’nan 60 km
qashi’qli’qta jaylasqan boli’p , yestelik saray qorg’ani’w bekinicten ibarat. 
To’k qala- No’kis rayoni’nan 14 rm qashi’qli’qta, Mizdakxan, Gyar qala-
Xojeli qalasi’ni’n’ qubla-bati’si’nda to’belikte jaylasqan,Ketenler- Shomanay
rayoni’ni’ orayi’nan arqa-bati’sta 18 km qashi’qli’qta jaylasqan, Monshaqli
Shomanay rayoni’ni’n’ orayi’nan qubla-bati’sta 9 km qashi’qli’qta jaylasqan. 
B.e.sh. II asirge tiyisli jazba dereklerde, usi dawirde payda boig’an
Sirdarya boyi’ alaplari’nda qan’li’ Kangyuy mamleketi tilge ali’nadi’. Bul
ma’mleketten Ulli jiper joi’ o’tken ha’m olar, Araldan Ferganaga shekemgi
arali’qtag’i joldi’ o’z qadag’alawi’ asti’na alg’an. 


64 

Yüklə 4,49 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   55




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin