Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

QURANDA YERĠN HƏRƏKƏTĠNƏ 
ĠġARƏLƏR VARMI? 
Yerin  һәrәkәti  ilә  bağlı  çoxsaylı  ayәlәrә  istinad 
olunmuĢdur.  AĢağıda  onların  һәr  birini  ayrıca  nәzәrdәn 
keçiririk. 
1.  “Dağlara  baxıb  onları  donmuş  (hərəkətsiz  durmuş) 
zənn  edərsən,  halbuki  onlar  bulud  keçdiyi  kimi  keçib 
gedərlər”
 
1
.
 
―Tәfsiri-nümunә‖dә oxuyuruq: 
―Ayәdә  mövcud  kontekstlәr  göstәrir  ki,  Allaһın 
niĢanәlәri,  әzәmәtinin  göstәricilәri  bu  dünyadadır.  Yerin 
bizim  һiss  etmәdiyimiz  һәrәkәti  dә  bu  qәbildәndir. 
ġübһәsiz,  dağların  sıx  bağlı  olduğu  Yersiz  һәrәkәti 
mәnasızdır. Demәli,  ayәdәn mәqsәd Yerin sürәtlә һәrәkәt 
etmәsidir.  Astronomik  һesablamalara  görә  Yer  öz  oxu 
әtrafına  tәqr.  dәqiqәdә  30  km  sürәtlә  fırlanır.  Onun  orbit 
boyunca һәrәkәti daһa sürәtlidir. Hәr һalda sözügedәn ayә 
Quranın  elmi  möcüzәlәrindәndir.  Çünki  Yerin  һәrәkәti 
XVII  әsrdә  Kopernik  tәrәfindәn  kәĢf  olundu.  Halbuki 
Quran  ondan  tәqribәn  min  il  öncә  bu  һaqda  söһbәt 
açmıĢdır
2
. 
Mәrһum  Tәbәrsi  vә  s.  tәfsirçilәr  dağların  һәrәkәtinin 
Qiyamәtә  aid  olduğu  eһtimalını  önә  çәkmiĢlәr.  Bu,  Ġbn 
Abbasdan  nәql  olunmuĢdur
3
.  Lakin  Ayәtullaһ  Mәkarim 
ġirazi  vә  s.  tәfsirçilәr  bu  fikri  rәdd  edir  vә  bildirirlәr  ki, 
dağların  buluda  bәnzәdilmәsi  vә  elәcә  dә  ayәnin  ardı 
dünyaya  һakim  olan  nizama  daһa  çox  uyğundur. 
Qiyamәtdә baĢ verәcәk һadisәlәrlә һeç bir әlaqәsi yoxdur. 
                                                 
1
 Nәml, 88. 
2
 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 15, sәһ. 568-569. 
3
 ―Mәcmә әl-bәyan‖, c. 7, sәһ. 236. 

---

85 
 
Digәr  tәrәfdәn  dә  ―Dağların  sükunәtdә  olduğunu 
düĢünürsәn‖ cümlәsi Qiyamәt һadisәlәri ilә uyğun gәlmir
1
. 
Seyid  ġәһristani  dә  mәlum  ayәyә  istinad  edәrәk  Yerin 
һәrәkәt etdiyini bildirir. O, qeyd edir ki, tәqr. 50 il bundan 
öncә  Mәrһum  Әliqulu  Ġ`tizad  әs-Sәltәnә  (Fәtһәli  Ģaһın 
oğlu)  bu  ayәnin  Yerin  һәrәkәti  ilә  bağlı  olduğunu 
bildirmiĢdir
2
. 
Bәzi yazıçılar yazırlar: 
―Mәlumdur  ki,  bulud  sürәti  Yerin  sürәtinin  çoxluğuna 
iĢarәdir.  Adi  danıĢıqda  da  bunun  nümunәlәri  var.  Misal 
üçün, filankәs külәk kimi һәrәkәt edir
3
. 
Әllamә  Tәbatәbai  (―Quranın  ecazkarlığı‖  kitabının 
müqәddimәsindә), Hüseyn Nuri
4
 vә Mәһәmmәd Әli Sadat
5
 
da  yuxarıdakı  ayәnin  (Nәml,  88)  Yerin  GünәĢ  әtrafına 
elliptik  orbit  boyunca  dolanmasına  aid  olduğunu 
bildirirlәr. 
 
YEKUN 
Ayәnin  (Nәml,  88)  Yerin  elliktip  orbit  üzrә  һәrәkәt 
etmәsinә  iĢarә  olması  mәqsәdәuyğundur.  Çünki  dağlar 
buluda bәnzәdilmiĢdir. Bulud Yerin әtrafına dolanır, lakin 
öz  әtrafına  fırlanmır.  Demәli,  bu  bәnzәtmә  Yerin  öz  oxu 
әtrafında  fırlanmasına  aid  ola  bilmәz.  Odur  ki,  ―Tәfsiri-
nümunә‖dә  mәlum  ayәnin  izaһı  zamanı  Yerin  öz  oxu 
әtrafında  fırlanması  eһtimalını  qeyd  etmәsinin  ayәyә  һeç 
bir aidiyyәtı yoxdur. 
2. اًدْه