Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk
اًتاَفِ َض ْزَ ْلْا ِمَعْجََ ْىَنَأ
Yüklə 2,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
اًتاَفِ َض ْزَ ْلْا ِمَعْجََ ْىَنَأ
“Məgər Biz Yeri məskən etmədikmi?” 4 ―دبفک‖ [kifat] sözü bir neçә Ģәkildә tәrcümә edilmiĢdir. 1 Әllamә Tәbatәbai, ―Quranın ecazkarlığı‖, sәh. 13 2 ġәhristani, ―Ġslam vә astronomiya‖, c. 51, 54 3 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 27, sәh. 44. 4 Mürsәlat, 25. 91 1. Toplamaq, cәmlәmәk, almaq. Yәni Yer diri vә ölülәri (özündә) cәmlәmiĢdir. Yaxud insanları, heyvanları, canlı vә cansız tәbiәti (özündә) cәmlәmiĢdir 1 . 2. Sürәtli uçuĢ ―دبفک‖ [kifat] sözünün ilkin mәnası quĢun uçmaq üçün qanadlarını yığmasıdır 2 . ―Tәfsiri-nümunә‖nin müәllifi ―دبفک‖ [kifat] sözünün hәr iki mәnasını qeyd edәrәk ayәnin tәrcümәsindә iki ehtimalı önә çәkir. Bir ehtimala görә ayәdә mәqsәd Yerin (diri vә ölülәrin) qәrarlaĢdığı mәkan olduğu, digәr ehtimala görә isә Yerin sürәtli hәrәkәti, yәni öz oxu әtrafında vә ya orbit üzrә hәrәkәtidir. Hansı ki, bu mәsәlә Quranın nazil olduğu dönәmdә kәĢf olunmamıĢdı. Lakin ikinci ayәyә nәzәrәn birinci ehtimal daha dәqiqdir 3 . Bәzi elm adamları ayәdә aĢağıdakı elmi mәqamlara iĢarәlәr olduğunu önә çәkmiĢlәr: a) Yerin öz oxu әtrafında, yaxud orbit üzrә hәrәkәti vә bu hәrәkәtin sürәti. Bunu ―دبفک‖ [kifat] sözünün mәnasının uçuĢla bağlı olması ilә әlaqәlәndirirlәr. b) Yer qabığında vә tәkindәki dәyiĢikliklәr. c) Yerin tәkindә әrimiĢ maddәlәrin mövcudluğu 4 . Digәr bir әrәb yazarı isә ―دبفک‖ [kifat] sözünün leksik mәnasını qeyd edәrәk yazır: ―Bu dәqiq ifadә Yerin orbit boyunca hәrәkәtinin surәtini vә eyni zamanda sakinlәrini üzәrindә saxlaya bilmәsini göstәrir‖ 5 . 1 Rağib Ġsfahani, ―Müfrәdat‖; Ġbn Mәnzur, ―Lisan әl-әrәb‖. 2 Yenә orada. 3 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 25, sәh. 412-413. 4 Yәdullah Niyazmәnd ġirazi, ―Quranın ecazkarlığı müasir elm baxımından‖, sәh. 80. 5 ġeyx Xalid Әbd әr-Rәhman әl-Әk, ―әl-Furqan‖, sәh. 466-467. 92 Bәzi müasir yazıçılara görә bu ayә Yerin surәtli hәrәkәti vә cazibә qüvvәsi haqqındadır 1 . Ayәtullah Misbah Yәzdi mәlum ayәnin Yerin hәrәkәti haqqında olduğunu rәdd edәrәk yazır: ―Әrәb dilindә ―دبفک‖ [kifat] әĢyanın toplandığı, cәmlәĢdiyi yerә deyilir. Onun ilkin mәnasında almaq, әlavә etmәk anlayıĢları yatır. ―دبفک‖ [kifat] sözünün digәr mәnası da var. Әrәb dilindә deyilir: ىاشیطلا یف عشسا یاشئبطلا ذفک (QuĢ sürәtlә uçdu). Bәzilәri bu mәnaya nәzәrәn ayәnin Yerin orbit üzrә hәrәkәti ilә bağlı olduğu fikrini irәli sürmüĢlәr. Fikrimizcә bu zәif ehtimaldır. Çünki ―دبفک‖ [kifat] sözü mәsdәrdir. Belә olduqda ayә ―Yer sürәtlidir‖ deyil, ―Yer sürәtdir‖ kimi baĢa düĢülür. Ayәni o Ģәkildә tәrcümә etmәk üçün ―دبفک‖ [kifat] sözü cümlәdә sifәt mәnasını ifadә etmәlidir. Bu isә ayәnin zahiri mәnasına ziddir‖ 2 . Әllamә Tәbatәbai dә ayәni izah edәrkәn toplamaq mәnasını qәbul edir 3 . YEKUN 1. ―دبفک‖ [kifat] sözünün leksik mәnasına nәzәrәn ayәnin Yerin ellipktik orbit boyunca hәrәkәtinә aid olduğunu söylәmәk olar. Ayәtullah Misbah Yәzdinin qrammatik iradları isә tutarlı deyil. Çünki ―دبفک‖ [kifat] sözü mәsdәr olsa belә (mәna etibarilә) indiki zaman feli sifәti kimi iĢlәnә bilәr. Bәzi tәfsirçilәr dә bu qәnaәtdәdirlәr 4 . Bu elmi mәsәlә ayәnin yer aldığı mәtnә 1 Mәhәmmәd Әli Sadat, ―Әbәdi ecazkarlıq vә hәmiĢәyaĢarlıq‖, sәh. 25-26. 2 ―Maarifi-Quran‖, sәh. 254. 3 ―Әl-Mizan‖, c. 20, sәh. 168. 4 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 24, sәh. 337. 93 uyğundur. Çünki biri-digәrini tәsdiq edәn ayәlәr Allahın nemәtlәrini sayır. Әlbәttә, bәzi tәfsirçilәrin dә qeyd etdiyi kimi mәqsәd insanları Qiyamәt günü toplamaq 1 vә ya cazibә qüvvәsi haqqında da ola bilәr. Bütün bu ehtimalların hamsını toplamaq da mümkündür. Çünki ―دبفک‖ [kifat] sözü bir neçә mәnanı özündә cәmlәmiĢdir. Lakin hәr halda ―دبفک‖ [kifat] sözü Yerin öz oxu әtrafında fırlanmasına iĢarә ola bilmәz. Çünki ―دبفک‖ [kifat] sözünün mәnasında nәyinsә öz әtrafına dolanması anlayıĢı yoxdur. Yer qabığında dәyiĢiklik vә ya Yerin tәkindә әrimiĢ maddәlәrin mövcudluğu mәnalarını isә ensiklopedik soraq vә izahlı lüğәt kitablarında tapa bilmәdik. 5. ا Yüklə 2,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|