Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

ْوَأ َلاَ  ِجْنا َو
  
“Məgər Biz dağları da dirək etmədikmi?!”
5
 
 
                                                 
1
 ġәhristani, ―Ġslam vә astronomiya‖, sәh. 59-60. 
2
 ―Quranın heyrәtlәndirici mәsәlәlәri‖, sәh. 35. 
3
 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 20, sәh 222-228. 
4
 ―Әl-Mizan‖, c. 7, sәh. 366
.
 
5
 Nәbә, 7. 

---

96 
 
 ْىُكِب َدًَُِت ٌَأ ٍَِسا َوَز  ِض ْزَلْا ٍِف ًَقْنَأ َو 
“Sizi  yırğalamasın  deyə,  yer  üzündə  möhkəm  dayanan 
dağlar yaratdı”
1
. 
 
Bәzi  yazıçılar bu ayәlәrә әsaslanaraq Quranın Yerin öz 
oxu  әtrafında  fırlanmasından  xәbәr  verdiyini  qeyd 
etmiĢlәr. Ġlk ayә haqqında yazırlar: 
―Bildiyimiz  kimi  mismar  bir  Ģeyin  hәrәkәt  zamanı 
dağılmasından, uçmasından ehtiyat edilәn zaman vurulur‖. 
Onlar  C.  Qamovun  ―Dağların  әsas  hissәsi  Yer  sәthinin 
altındadır‖ fikrini qeyd edәrәk yazırlar: 
―Maraqlıdır,  Quran  on  dörd  әsr  öncә  bu  böyük  sirrin 
üstünü  açmıĢdır.  Çünki  Allahın  dağları  Yerin  mismarı 
olaraq  yaratmasının  sәbәbi  budur  ki,  Yer  hәrәkәt  zamanı 
müvazinәtini itirmәsin, parçalanmasın‖. 
Ġkinci ayә haqqında isә yazırlar: 
―Ehtimal  ki,  yuxardakı  ayә  (Nәhl,  15)  Yerin  öz  oxu 
әtrafında fırlanması ilә bağlıdır‖
2
. 
ġәhristani yazır: 
―Quranda  dağların  Yerin  mismarı  adlandırılması Yerin 
sükunәtdә  olmasına  iĢarә  deyil.  KeçmiĢ  alimlәrin 
düĢündüklәrinin  әksinә  olaraq  Yerin  hәrәkәt  etdiyini 
bildirir‖
3
.
 
 
YEKUN 
Yerin  hәrәkәtlәrindәn  biri  materik  hәrәkәti  vә  ya  Yer 
kürәsinin  bәrk  xarici  qatı  (Yer  qabığı)  ilә  bağlıdır.  Hansı 
                                                 
1
 
Nәhl, 15
. 
2
  Gudәrz  Nәcәfi  ―Quranın  heyrәtlәndirici  mәsәlәlәri‖,  sәh.  36-37, 
―Quran vә hәdislәrdә yeni elmin iĢartıları‖, c. 1, sәh. 75; Musәvi Lari, 
―Ġslam әqidәlәrinin әsasları c. 2, sәh. 167-168 
3
 ġәhristani, ―Ġslam vә astronomiya‖, sәh. 61-64. 

---

97 
 
ki,  bu  hәrәkәt  bәzәn  zәlzәlә  vә  seysmik  dalğaların 
meydana  gәlmәsi  ilә  nәticәlәnir.  Mәlum  ayә  Yerin 
dağların  kömәyi  ilә  müvazinәtini  qorumasına  iĢarәdir. 
Burada  Yer  qabığının  hәrәkәtinә  dә  iĢarә  ola  bilәr.  Lakin 
yuxarıdakı ayәlәr Yerin öz oxu әtrafında vә ya orbit boyu 
hәrәkәtinә  aid  ola  bilmәz.  Çünki  Qurana  görә  dağlar  özü 
dә hәrәkәt edir
1
. 
 
Demәli,  alimlәrin  ayәni  Yerin  öz  oxu  әtrafında 
fırlanması  ilә  әlaqәlәndirmәlәrinin  doğru  olduğu  nәzәrә 
çarpmır.