”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

 
 
Plitalar o‘lchamlari va o‘lchamlarning ruxsat 
etilgan o‘zgarishi, mm
1m
2
yuzadagi 
plitalar soni
Plita 
massasi,
kg 
ko‘pi bilan
Uzunligi
Eni
Qalinli 
gi
667 + 3
500 + 2
80 + 1
100 ± 1
3,0
33,4
41,6
900 ± 3
300 + 2
80 ± 1
3,7
27,0
Akvapanel Ichki plitalarining uzunligi va eni bo‘yicha o‘lchamlarining 
o‘zgarishi mos ravishda ±3 mm ±2 mm, qalinligi esa ±10% belgilangan.
Akvapanel Tashqi plitalari uzunligi, eni va qalinligi xos ravishda ±0,2; 
±0,2 va ±4% belgilangan.
Akvapanel Tashqi plitalari karkasli qurilishda, fasadlarni ta’mirlashda, 
tashqi shiftlar ishlatiladi.
Akvapanellar 
asosga 
maxsus 
shuruplar 
bilan 
mahkamlangach, 
shpaklevkalanadi, choklar berkitiladi, so‘ngra oxirgi bezak qatlami surkaladi. 
Ularni shpaklevkalangandan keyin bo‘yash mumkin
Nazorat savollari
1.
Avtoklav nima va unda ishlov berishda qanday kimyoviy jarayonlar yuz 
beradi?
2.
Silikat g‘ishti xom ashyosi tayyorlanishi va xossalari xaqida aytib bering.
3.
Ko‘pik silikat va gaz silikat haqida gapirib bering.
4.
Gips asosidagi buyumlar to‘g‘risida aytib bering.
5.
Gips qoplama listlar nima?
6.
Asbotsement buyumlar tayyorlash texnologiyasini gapirib bering.
7.
Asbotsement buyumlarning asosiy turlarini aytib bering.
8.
Ksilolit buyumlar haqida gapirib bering.

---

11-MAVZU:BITUM VA QATRON ASOSIDAGI MATERIALLAR .
BITUM VA QATRONBOG’LOVCHILAR VA ULAR ASOSIDAGI 
MATERIALLAR.TOMBOB MATERIALLAR 
1 Umumiy ma’lumotlar 
Bitumli va qatronli bog‘lovchilar bino va inshootlar qurilishida qadimdan 
ishlatib kelingan. Tabiiy bitum va qatronlar binolarning yer osti qismini, 
yog‘och konstruksiyalarni gidroizolyasiya qilishda, bandargohlar inshootlarini 
dengiz sho‘r suvlaridan himoyalashda va boshqa joylarda ishlatilgan. Bunday 
bog‘lovchilar ishlatilgan joylar Misr, Vavilon, Gretsiya, Markaziy Osiyo 
qadimgi shaharlarida arxeologlar tomonidan topilgan. XIX asr o‘rtalaridan 
boshlab neft qazib chiqarish rivojlangach, neft bitumlari olish va ular asosida 
turli qurilish materiallari ishlab chiqarish kengaygan.
Bitumli materiallarga tabiiy bitumlar, asfalt jinslari, neft (sun’iy) bitumlari 
va gudron kiradi.
Tabiiy bitumlar
-qovushoq suyuqlik yoki qattiq moddalar bo‘lib, 
uglevodorod birikmalari va nometall hosilalar aralashmalaridan iboratdir.
Tabiiy 
bitumlar 
neftni 
yer 
qatlamlarida 
tabiiy 
oksidlanishi 
(polimerlanishi) natijasida hosil bo‘lgan; rangi qora yoki to‘q jigar rang 
bo‘ladi. Ular neft konlari atrofida toza holda yer osti ko‘llari va linzalari 
sifatida hamda ko‘p xollarda cho‘kindi tog‘ jinslariga (ohaktoshlar, 
qumtoshlar) shimilgan holatda uchraydi. Tabiiy bitum kamchil va narxi 
qimmat bo‘lgani uchun qurilishda bitum loklari sifatida ishlatilishi mumkin.