”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

10.3. Qumning bo‘shlig‘ini aniqlash (hisoblash usuli bilan
) 
)
(
)
(
3
2
1
1
m
m
m
m
m
m
c
q








с


---

VI.Ish tartibi.
Qumning g‘ovakligi, ya'ni zarralari orasidagi bo‘shliqlar 
qumning avvaldan xisoblab chiqarilgan zichlik ko‘rsatkichi bo‘yicha aniqlanadi. 
Qumning zichligi (hajm bo‘yicha % da) formula yordamida 0,1% gacha aniqlikda 
hisoblab chiqariladi: 
 
 
qumning o‘rtacha zichligi 
qumning haqiqiy zichligi 
Qumning zichligi- . . . g/ sm
3 
To‘kilgan qumning o‘rtacha zichligi- kg/ m
3
. 
Qumning bo‘shlig‘i- . . . . % 
LABORATORIYA №8 
QUMNING TARKIBIDAGI MAYDA-YIRIK ZARRACHALAR 
MIQDORI VA YIRIKLIK MODULINI ANIQLASH 
 
I. Laboratoriya ishining maqsadi:
- talabalarda mavzu bo‘yicha bilimlarini chuqurlashtirish; 
- mustahkamlash; 
- bilimlarini amalda qo‘llashga o‘rgatish 
II. Tayanch iboralar 
- qumning yiriklik moduli 
- 
ayrim qoldiq nima? 
-
to‘la qoldiq 
III. Asbob – uskunalar:
- quritish javoni; 
- tarozi va tarozi toshlari; 
- namuna (qum, shag‘al); 
- elaklar to‘plami; 
-10 va 5 mm li g‘alvir; 
- elaklar to‘plami 3; 5; 10; 15; 20; 25; 40; 70 mm li; 
- cho‘tka; 
- qog‘oz
; 
- tortish uchun idish. 
IV.Laboratoriya ishini faollashtiruvchi savollar
100
1
.









х
т
q
V


т

х


---

1.Qumni elash va tortishni ayrim qoldiq nima? 
2.Qumni elash va tortishda to‘la qoldiq nima? 
3.Yiriklik moduli qanday aniqlanadi? 
4.Nima uchun beton tayyorlanishda kichik modullik qum ishlatish tavfsiya 
etilmaydi?