Qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobining xususiyatlari

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mavzu 7. QURILISH TASHKILOTLARIDA YAKUNIY MOLIYAVIY 
NATIJALAR, SOLIQLAR VA MAJBURIY TO‘LOVLARNING HISOBI
 
Ma’ruza rejasi: 
 
1.Qurilish tashkilotlarida yakuniy moliyaviy natijalarning hisobi 

---

2.Qurilish tashkilotlarini soliqqa tartishning xususiyatlari va
ularning hisobi 
3.Qurilish tashkilotlarida majburiy ajratmalar, yig‘imlar va
ushlanmalarning hisobi 
 
7.3. Qurilish tashkilotlarida yakuniy moliyaviy natijalarning hisobi 
 
Qurilish tashkilotlarining yakuniy moliyaviy natijalarini ifodalovchi 
ko‘rsatkichlar bo‘lib ular olgan foyda (yoki zarar) hisoblanadi. Bu 
ko‘rsatkichlarning shakllanishi va hisobga olinishi respublikamizda «Mahsulot 
(ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish harajatlari hamda moliyaviy natijalarni 
shakllantirish to‘g‘risida nizom», shuningdek 1, 2, 3 va 21- sonli BHMSlar bilan 
tartibga solingan. 
Ushbu me’eriy hujjatlarga muvofiq qurilish tashkilotlari faoliyatining 
yakuniy moliyaviy natijalarini ifodalovchi foyda (zarar)lar quyidagi
ko‘rsatkichlar bilan tavsiflanadi. 
1. SOTISHDAN FOYDA (Fs) YOKI ZARAR (Zs). Bu ko‘rsatkich 
quyidagicha topiladi: 
Fs (Zs) = St –Ts
Bu yerda: St – sof tushum, Ts – sotish tannarxi. 
Qurilish tashkilotlarining sof tushumi ular tomonidan bajarilgan qurilish 
ishlaridan olingan daromadlardan, shuningdek o‘zlari ishlab chiqargan tayyor 
mahsulotlarni sotishdan olingan daromadlardan iborat bo‘ladi. Bajarilgan qurilish 
ishlaridan olingan daromadlar hisobiga oldingi mavzuda batafsil to‘xtalgan edik. 
Quyida qurilish tashkilotlari tomonidan ishlab chiqilgan tayyor mahsulotlarni 
sotishdan olingan daromadlar hisobini yuritish tartibiga qisqacha to‘xtalamiz. 
Qurilish tashkilotlarida ishlab chiqilgan tayyor mahsulotlar deganda maxsus 
sotish uchun ishlab chiqarilgan turli xildagi konstruksiyalar, moslamalar, detallar, 
qurilish materiallaridan yasalgan plitalar, sementli g‘isht-bloklar, eshik, dereza va 
shu kabi to‘liq tayyor holga keltirilgan boshqa buyumlar tushuniladi. Ushbu tayyor 
mahsulotlar subpudratchilarning va boshqa tashkilotlarning buyurtmalari asosida, 
shuningdek aholi uchun erkin sotuvga chiqarish maqsadlarida ishlab chiqariladi. 
Tayyor mahsulotlarni ishlab chiqarish qurilish tashkilotlarining maxsus sexlari 
yoki yordamchi ishlab chiqarish bo‘linmalari tomonidan amalga oshiriladi. Tayyor 
mahsulotlarni ishlab chiqarishga doir harajatlarning hisobi 2000 «Asosiy ishlab 
chiqarishni hisobga oluvchi schyotlar» yoki 2300 «Yordamchi ishlab chiqarishni 
hisobga oluvchi schyotlar» tizimida ochiladigan alohida schyotlarda olib boriladi. 
Ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotlar qurilish tashkilotining hisob siyosatida 
belgilangan hisob bahosida 2810 «Ombordagi tayyor mahsulotlar» schyotida 
hisobga olinadi. Hisob bahosi bo‘lib tayyor mahsulotlarning yakka o‘zini 
identifikatsiyalash (yoki buyurtmali) usulda aniqlangan reja (normativ) tannarxi 
yoki hiqiqiy tannarxi hisoblanadi.
Hisobot oyida ishlab chiqarishdan olingan tayyor mahsulotlarning omborlarga 
hisob baholarida kirim qilinishiga buxgalteriyada quyidagicha yozuv qilinadi: