R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil
Moliyaviy tahlil fani qaysi iqtisodiy fanlar bilan o‘zaro aloqadorlikda
Yüklə 5,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II BOB. MOLIYAVIY TAHLILDA QO‘LLANILADIGAN KO‘RSATKICHLAR 2.1. Iqtisodiy ko‘rsatkichlarni tasniflash belgilari
|
10. Moliyaviy tahlil fani qaysi iqtisodiy fanlar bilan o‘zaro aloqadorlikda
o‘rganiladi? A) Iqtisodiy nazariya, buxgalteriya hisobi, satatistika, moliya va kredit, audit va boshqa iqtisodiy fanlar B) Iqtisodiy nazariya, buxgalteriya hisobi, satatistika, moliya va kredit, audit, biologiya, mehnat muhofazasi va boshqa iqtisodiy fanlar C) Iqtisodiy nazariya, buxgalteriya hisobi, moliya, paxtachilik, dehqonchilik asoslari va boshqa iqtisodiy fanlar D) Iqtisodiy nazariya, buxgalteriya hisobi, satatistika, moliya, moliya va kredit, ipakchilik asoslari, chorvachilik asoslari va boshqa iqtisodiy fanlar 46 II BOB. MOLIYAVIY TAHLILDA QO‘LLANILADIGAN KO‘RSATKICHLAR 2.1. Iqtisodiy ko‘rsatkichlarni tasniflash belgilari Iqtisodiy ko‘rsatkichlar mamlakat iqtisodiyotida sodir bo‘lgan iqtisodiy jarayonlar, hodisalar va ularning natijasini miqdor va sifat jihatdan ifodalab beradi. Shu sababli, 2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishlari, jumladan uchunchi iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va liberallashtirish ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini amalga oshirishda iqtisodiy ko‘rsatkichlar muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki, belgilab olingan ustuvor yo‘nalishlar bo‘yicha erishilgan yutuqlar, yo‘l quyilgan kamchiliklar, milliy iqtisodiyotda sodir bo‘lgan o‘zgarishlar to‘g‘risida to‘liq ma’lumotlar iqtisodiy ko‘rsatkichlarda aks etadi. Ushbu ma’lumotlar asosida iqtisodiy ko‘rsatkichlarning holatiga baho beriladi, ularning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatgan omillar hisob-kitob qilingan holda yaxshilash imkoniyatlari bo‘yicha aniq chora-tadbirlar ishlab chiqiladi. Bu esa, iqtisodiy ko‘rsatkichlar iqtisodiy jarayonlarni baholashda, ularning o‘zgarishlarini aniqlashda, ayniqsa tahlil qilishda muhim ahamiyatga ega ekanligidan dalolat beradi. Bugungi kunda iqtisodiy ko‘rsatkichlarni to‘g‘ri talqin qilgan holda foydalanish moliya-xo‘jalik faoliyatini boshqarishda oqilona qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Shu sababli, tahlilni tashkil etish va o‘tkazishda iqtisodiy ko‘rsatkichlar va ularning tasnifi to‘g‘risida yetarlicha ma’lumotga ega bo‘lish lozim. Iqtisodchi olimlarning o‘quv-uslubiy va ilmiy asarlarida iqtisodiy ko‘rsatkichlar va ularning tasniflanishi yoritilgan bo‘lib, jumladan iqtisodchi olim M.Q.Pardaev “Iqtisodiy ko‘rsatkichlar deganda, iqtisodiy jarayonlar, hodisalar va ularning natijasini miqdor va sifat jihatidan ifodalaydigan nomi va o‘lchamlarga ega bo‘lgan birliklar tushuniladi” 16 deb ta’riflaydi. 16 Pardaev M.Q. Iqtisodiy tahlil nazariyasi. “Zarafshon”, 2001. – 67 b. 47 Ushbu ta’rifdan ko‘rinadiki, iqtisodiy ko‘rsatkichlar iqtisodiy jarayonlar va ularning natijalarini miqdor va sifat jihatdan ifodalaydigan nomiga hamda o‘lchamlarga ega bo‘lishi lozim ekan. Haqiqatdan ham iqtisodiy ko‘rsatkich iqtisodiy jarayonni miqdor yoki sifat jihatdan ifodalovchi nomga va ma’lum bir o‘lchamga ega bo‘lishi kerak. Masalan, xo‘jalik yurituvchi subyektning hisobot davridagi moliya-xo‘jalik faoliyati yakunini ifodalovchi asosiy ko‘rsatkich sof foyda yoki ishlab chiqarish jarayoni bilan bog‘liq iqtisodiy jarayonni ifodalovchi ko‘rsatkich mahsulot hajmi hisoblanadi. Shuningdek, ushbu iqtisodchi olim iqtisodiy ko‘rsatkichlarni quyidagi belgilari bo‘yicha tasniflaydi (2.1-rasm): Yüklə 5,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|