R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

11.1-jadval 
“Sharq” fermer xo‘jaligi
moliyaviy natijalari tarkibi, shakllanish tartibi va 
dinamik o‘zgarishining tahlili 
Ko‘rsatkichlar 
Satr 
O‘tgan 
yil 
Hisobot 
yili 
O‘zgarishi 
(+;-) 
1.Mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan olingan 
sof tushum, ming so‘m 
010 
653350 
683292 
+29942 
2.Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxi, 
ming so‘m 
020 
546908 
583648 
+36740 
3. Mahsulot sotishdan yalpi foyda, ming so‘m 
(satr 010-020) 
030 
106442 
99644 
-6798 
4. Davr xarajatlari, ming so‘m 
040 
49556 
43386 
-6170 
5.Asosiy faoliyatning boshqa daromadlari, ming 
so‘m 
090 
- 
4630 
+4630 
6. Asosiy faoliyatning foydasi (zarari), ming 
so‘m (satr 030-040+090) 
100 
56886 
60888 
+4002 
7. Moliyaviy faoliyatning daromadlari, ming 
so‘m 
110 
- 
- 
- 
8. Moliyaviy faoliyat xarajatlari, ming so‘m 
170 
- 
- 
- 
9.Umumxo‘jalik faoliyatining foydasi (zarari), 
ming so‘m (satr 100+110-170) 
220 
56886 
60888 
+4002 
10. Favqulodda foyda va zararlar, ming so‘m 
230 
- 
- 
- 
11. Daromad solig‘i to‘lagunga qadar foyda 
(zarar), ming so‘m (satr 220+/-230) 
240 
56886 
60888 
+4002 
12. Foyda solig‘i 
250 
- 
- 
- 
13. Foydadan boshqa soliqlar va yig‘imlar, 
ming so‘m 
260 
18140 
19564 
+1424 
14. Hisobot davridagi sof foyda, ming so‘m 
(satr 240-250-260) 
270 
38746 
41324 
+2578 
11.1-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, “Sharq” fermer xo‘jaligining sof 
foydasi hisobot yilida o‘tgan yilga nisbatan 2578 ming so‘mga ko‘paygan. Bunday 
natijani fermer xo‘jaligi uchun ijobiy holat sifatida baholash mumkin. Biroq, jadval 
ma’lumotlariga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, fermer xo‘jaligida o‘tgan yilga 
nisbatan hisobot yilida sotilgan mahsulotlar tannarxi 36740 ming so‘mga yoki yoki 

---

240 
6,7 % ga hamda soliq xarajatlarining 1424 ming so‘mga yoki 7,8 % ga oshganligi 
sof foydaning kamayishiga ta’sir ko‘rsatgan. Ya’ni, bu xarajatlar mahsulot 
sotishdan olingan sof tushumning 29942 ming so‘mga va asosiy faoliyatning 
boshqa daromadlarini 4630 so‘mga ortganligini ham qoplab yuborgan. Shu sababli, 
“Sharq” fermer xo‘jaligi rahbariyati birinchi navbatda mahsulot ishlab chiqarish 
xarajatlarini nazorat qilgan holda mahsulot tannarxini kamaytirish choralarini 
ko‘rishi lozim. Shu bilan birga, soliq xarajatlarining ham ko‘payishiga nima sabab 
bo‘lganligini ham o‘rganib chiqish zarur deb hisoblaymiz. 
11.1-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, “Sharq” fermer xo‘jaligida sof 
foyda o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi asosiy omillar bu mahsulotlarni sotishdan 
olingan sof tushum va sotilgan mahsulotlar tannarxi ko‘rsatkichlari hisoblanadi. 
Shu bois, keyingi paragrafda mahsulotlarni sotishdan olingan moliyaviy natija va 
uning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar tahliliga to‘xtalib o‘tamiz.