R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

 
12.6. Korxona investision faoliyati tahlili 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil17 yanvardagi PF- 5635 
sonli Farmoni bilan tasdiqlangan «2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini 
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini 
«Faol investisiyalar va ijtimoiy rivojlanish yili»da amalga oshirishga oid davlat 
dasturi»ga muvofiq umumiy qiymati 16,9
 
trillion so‘m va 8,1 milliard AQSh 
dollariga teng loyihalarni amalga oshirish ko‘zda tutilgan
62
. 
«Harakatlar strategiyasi»ni hayotga tatbiq etish va ushbu Farmon qabul 
62
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 17 yanvar 2019 yildagi PF- 5635 sonli «2017-2021 yillarda O‘zbekiston 
Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini 
«Faol investitsiyalar 
va ijtimoiy rivojlanish yili»
da amalga oshirishga oid davlat dasturi to‘g‘risida» Farmoni. www.lex.uz. 

---

284 
qilinishi mamlakatimizda investisiya faoliyatini tubdan yangi sifat bosqichiga 
ko‘tarmoqda. Shu bilan birga, hozirgi globallashuv jarayonida har qanday faoliyat 
yuritayotgan korxonaning iqtisodiy faolligi bevosita investisiya jarayoniga 
bog‘liqlikda kechadi. Bu esa, o‘z navbatida korxonalarda investision faoliyat 
ko‘rsatkichlarini tizimlashtirgan holda, tahlilini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish va 
samaradorligini baholashni talab etadi. 
Moliyaviy tahlilning asosiy maqsadi korxona investision faoliyatining 
holatini baholash orqali uning hajmini ko‘paytirish va undan foydalanish 
samaradorligini oshirish imkoniyatlarini aniqlash hisoblanadi. Ushbu maqsadga 
quyidagi asosiy vazifalarni hal qilish orqali erishish mumkin: 
-
korxonaning investision faoliyat ko‘rsatkichlari va uning tarkibiy 
o‘zgarishlariga baho berish; 
-
investisiyaga yo‘naltirilgan mablag‘lar samaradorligini baholash; 
-
jalb qilingan investisiyalar samaradorligini o‘rganish va baho berish; 
-
investisiyaga yo‘naltirilgan va jalb qilingan mablag‘lardan foydalanish 
samaradorligi hamda ularning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni o‘rganish 
va baho berish; 
-
investisiya hajmini ko‘paytirish va foydalanish samaradorligini oshirish 
imkoniyatlarini ko‘rsatib berish. 
Korxona investision faoliyati tahlilini amalga oshirishda quyidagi axborot 
manbalaridan foydalaniladi: 
-
buxgalteriya balansi; 
-
moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot; 
-
xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobot; 
-
investisiyalarni hisobga olish uchun mo‘ljallangan buxgalteriya hisobi 
schyotlari ma’lumotlari; 
-
boshqa ma’lumotlar (ustav, ta’sis shartnomasi, umumiy majlis qarorlari, 
investisiya dasturi, biznes reja ma’lumotlari va boshqa). 
Umuman olganda, yuqorida keltirilgan vazifalardan kelib chiqib, korxona 

---

285 
investision faoliyati tahlilini amalga oshirish jarayonini quyidagi yo‘nalishlarga 
bo‘lgan holda o‘rganish maqsadga muvofiq hisoblanadi: 
1. Korxonaning investision faoliyat ko‘rsatkichlari va uning tarkibiy 
o‘zgarishlarining tahlili; 
2. Investisiyaga yo‘naltirilgan mablag‘lar samaradorligining tahlili; 
3. Jalb qilingan investisiyalar samaradorligining tahlili. 
Korxona investision faoliyati tahlilini amalga oshirish jarayonining birinchi 
yo‘nalishi bo‘yicha, ya’ni korxonaning investision faoliyat ko‘rsatkichlari va 
ularning tarkibiy o‘zgarishini tahlil qilib o‘rganganimizda quyidagi ma’lumotlarga 
ega bo‘lindi (12.11-jadval).