R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

-
 
korxonaning tashqi iqtisodiy faoliyatini yo‘lga qo‘yishning tashkiliy 
shakllarini o‘rganish va baho berish; 
-
 
eksport hajmi rejasining bajarilishiga baho berish; 
-
 
eksport operasiyalari tarkibi va uning strukturasi bo‘yicha dinamikasini 
o‘rganish orqali umumiy holatiga baho berish; 
-
 
eksport hajmining o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarning ta’sir 
darajalarini aniqlash va baho berish; 
-
 
import hajmi rejasining bajarilishiga baho berish; 
-
 
import operasiyalari tarkibi va uning strukturasi bo‘yicha dinamikasini 
o‘rganish orqali umumiy holatiga baho berish; 
-
 
import hajmining o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarning ta’sir 
darajalarini aniqlash va baho berish; 
-
 
korxonaning tashqi iqtisodiy faoliyatini yaxshilash va rivojlantirish 
imkoniyatlarini ko‘rsatish. 
Korxona tashqi iqtisodiy faoliyatini tahlil etishda asosiy axborot manbai 
bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: 
-
 
biznes reja ma’lumotlari; 
-
 
moliyaviy hisobot ma’lumotlari; 
-
 
statistik hisobot (1-KB shakl) ma’lumotlari; 
-
 
tashqi iqtisodiy faoliyat natijalarini hisobga oluvchi buxgalteriya 
hisobining analitik va sintetik schyotlari ma’lumotlari. 

---

305 
13.5. Eksport operasiyalarining tahlili 
Korxonaning tashqi iqtisodiy faoliyati va uning samaradorligiga baho 
berishda eksport operasiyalarining tahlili muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki, 
unda bevosita korxonaning tashqi savdo aylanmasi hajmini oshirish va 
foydaliligini ta’minlash imkoniyatlari ko‘rsatib o‘tiladi. 
Eksport operasiyalarining tahlilida birinchi navbatda korxonanning tashqi 
savdo faoliyati bo‘yicha sotilgan tovarlar turlari bo‘yicha tuzilishi, mamlakatlar 
bo‘yicha sotish hajmi va hududlar bo‘yicha ulushiga baho beriladi. Shundan so‘ng, 
korxonaning eksport rejasining bajarilishi, dinamik o‘zgarishi o‘rganiladi. 
Tahlilda eksport hajmi va uning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar 
tarkibiga alohida ahamiyat beriladi. Bunda eksport qilingan tovarlar bahosining va 
fizik hajmi o‘zgarishlarining ta’siri bevosita hisob-kitob qilish asosida ularning 
eksport hajmining o‘zgarishiga ta’siri aniqlanib baho beriladi. 
Quyida qayta ishlash korxonasi hisoblangan “NAMUNA” mas’uliyati 
cheklangan jamiyatning eksport hajmi rejasi bajarilishi va uning o‘zgarishiga ta’sir 
ko‘rsatuvchi omillarni tahlil qilib o‘rganganimizda quyidagi malumotlarga ega 
bo‘lindi (13.2-jadval).