R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi
-rasm. Hujjatlarni buxgalteriyada ishlash
Yüklə 8,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
7.5-rasm. Hujjatlarni buxgalteriyada ishlash.
Hujjatlarni guruhlash – bu ularni mazmuniga ko‘ra bir xil guruhlarga to‘plashdir. U bir xil hujjatlar bo‘yicha umumiy xulosa chiqarish imkonini beradi. Bu esa guruhlangan ma’lumotlarni ishlatishni ancha osonlashtiradi. Hujjatlarni buxgalteriyada ishlash Guruhlash Taksirovka Kontirovka So‘ndirish 202 Guruhlashning maqsadi har xil mablag‘lar yoki manbalar bo‘yicha ma’lum davr uchun yig‘ma (umumlashgan) ma’lumotlarga ega bo‘lishdan iborat. Shu bilan birga dastlabki hisobni yuritish ham soddalashadi. Masalan, materiallar harakatiga doir hujjatlar har bir nomenklatura raqamining kirimi va chiqimi bo‘yicha; kassa hujjatlari pul mablag‘larining maqsadli tushumi va sarflanishi bo‘yicha va h.k. guruhlanishi mumkin. Hujjatlarni guruhlash maxsus jamlovchi yoki guruhlovchi vedomostlarda amalga oshiriladi. Jamlovchi vedomostlar dastlabki hujjatlarning buxgalteriyaga kelib tushishiga qarab to‘ldiriladi. Hisobot davri oxirida ularda tegishli ko‘rsatkichlar bo‘yicha jami hisob-kitob qilinadi. Masalan, sotilgan mahsulotlarni xaridorlar bo‘yicha jo‘natish jamlama vedomosti. Guruhlovchi vedomostlar buxgalteriya hisobida aks ettiriladigan xo‘jalik muomalalari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni bir tizimga keltirish uchun tuziladi. Ular ma’lum belgilari bo‘yicha tanlangan hujjatlardan ma’lumotlarni o‘tkazish bilan bir vaqtda to‘ldiriladi. Masalan, butun korxona bo‘yicha hisoblangan ish haqi va ushlanmalar turlari bo‘yicha guruhlash vedomosti. Hujjatlarni taksirovka * qilish ularda ko‘rsatilgan natural va mehnat o‘lchovlarini umumlashtiruvchi pul o‘lchoviga o‘tkazishni nazarda tutadi. Agar xo‘jalik muomalasi natural o‘lchovlarda (metr, kg, dona va h.k.) ifodalangan bo‘lsa, ularning miqdori bir birligining bahosiga ko‘paytiriladi. Masalan, limit-zabor vedomostlarini taksirovka qilish. Agar hujjatlarda mehnat o‘lchovlari (soat, ish kuni) ko‘rsatilgan bo‘lsa, u holda vaqt birligining qiymatiga ko‘paytiriladi. Masalan, ish vaqtini hisobga olish tabelidagi ishlangan vaqt bo‘yicha ish haqi hisoblash. Hujjatlar taksirovka qilingandan so‘ng aloqa qiluvchi schotlar va xarajat moddalari bo‘yicha kontirovka qilinishi kerak. Kontirovka qilish usullari buxgalteriya hisobining korxonada qo‘llaniladigan shak- liga bog‘liq. Kontirovka – bu dastlabki va yig‘ma hujjatlarda xo‘jalik muomalasining summasi debeti va krediti bo‘yicha aks ettirilishi lozim bo‘lgan schotlarning ko‘rsatilishi. Ushbu maqsadda ko‘pchilik dastlabki hujjatlarda maxsus joy ajratiladi (avans hisobotida, kirim va chiqim kassa orderlarida, kassa daftarida va b.). * O‘rta asr lotin tilining «Taxa» - so‘zidan kelib chiqqan, «taxatio» - bahosini aniqlash, baholash ma’nolarini bildiradi. 203 Agar jamlama hujjat bo‘lsa, ko‘rsatilgan yozuv uning oxirida keltiriladi. Yüklə 8,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|