shiraga kislotali muhit beradi. M e’da shirasining asosiy fermenti bo‘lmish pepsin esa faqat o ‘sha kislotali muhit tarkibida bo‘ladi. Xlorid kislota m e’da hazm jarayonlarining to‘g ‘ri borishida, achish-bijg‘ish jarayonlarini ro‘yobga chiqarishda, xilma-xil mineral moddalaming erishida, m e’da va ichakda harakat faoliyatlarining, hususan m e’dadan o ‘n ikki barmoq ichakga ozuqa o ‘tkazishini boshqarishda ishtirok etadi. Bu kislota oqsillami bo‘rttirib, hazm bo‘lishiga yordam beradi. Shirada o ‘rtacha 0.4- 0.5% atrofida xlorid kislota bo‘lib, u erkin va xilma-xil organik moddalar 171
bilan birikgan holda uchraydi. M e’da shirasida sezilarli miqdorda xlorid kislota bo‘lsa ham, u m e’da devoriga zararli ta’sir qilmaydi. G.Devmport m e’da devorining xlorid kislota ta’sirida hazmlanmasligi (himoya to‘siq) xususiyati katta ahamiyatga ega deb ta’kidlaydi.Uning fikricha, shilliq pardalar silindrik epiteliyalarning ustki murakkab lipidlar bilan qoplangan. Shuning uchun normada silindrik epiteliyalar orasidan H ionlari shilliq parda tomoniga, ichkaridagi Na+ ionlari esa, m e’da ichiga o ‘tmaydi; shunga ko‘ra shilliq pardani kislota jarohatlantirmaydi. Agar lipidlaming parchalanishi uchun sharoit tug‘ilsa (organizmda bu lipidlami o ‘t kislotasining tuzlari, o ‘t tarkibidagi lizosim, to‘qimalardagi gistaminni parchalaydi), m e’da devorining baryer funksiyasi buzilib, H+ kationi shilliq pardaga, Na+ kationi esa, m e’da ichiga o ‘ta oladigan b o iib qoladi. Oqibatda m e’daning shilliq pardasi kislota ta’sirida jarohatlanib, ma’lum darajada hazm b o ia d i va tezda bitmaydigan yaralar paydo boiadi. M e’dada b o iib o ‘tadigan hazm jarayonlarining jadalligi, fermentlar
