dag'al bo‘lsa, uning hosil qiluvchi mexanik ta’siri shuncha katta b o ia d i va ichaklaming harakati ham shunchalik kuchli boiadi. Ichaklaming silliq muskullari shilliq pardani kislotalar, ishqorlar va tuzlar bilan ximiyaviy qo‘zg ‘atilishi natijasida ham qisqaradi. Kuchsiz kislota va m e’da shirasi qisqarishni tezlashtirsa, konsentrasiyalangan kislota esa uni tormozlaydi. Ionlantimvchi nurlanish ichaklar harakatini tormozlaydi. Bosh miya katta yarim sharlari po‘stlog‘ini oldingi qismi qo‘zg ‘atilganida m e’da va ichaklaming silliq muskullarni perestaltikasiga ta’sir ko‘rsatadi, perestaltika qo‘zg ‘atiladi yoki tormozlanadi. Sfmkterlar ochiladi yoki yopiladi. Oraliq miya ham qo‘z g ‘atilganida m e’da va ichaklaming qisqarishini yoki bo‘shashini chaqiradi. Odamlarda ovqat hazm qilish jarayoni iste’mol qilinayotgan ozuqa turiga-o‘simlik, hayvonot, aralash ozuqaliligiga qarab 1-2 kecha-kunduz davom etadi. Ana shu vaqtning teng yarmi ozuqa massalarini y o ‘g ‘on ichaklarda harakatlanishi uchun sarflanadi, chunki y o ‘g ‘on ichaklarda muskullar juda kuchsiz rivojlanganligi sababli oziq massalar juda sekin harakatlanadi. Y o ‘g ‘on ichaklarda suv so ‘riladi va shilimshiq modda ishtirokida najas (fekaliy) shakllanadi. Najasning rangi uning tarkibidagi pigmentlarga b o g iiq boiadi. Najasning tarkibiga hazm bolm agan moddalar, shilimshiq va katta miqdordagi bakteriyalar kiradi. Y o ‘g ‘on ichak ichidagi massalar 196
uning ikkita sfinkterlarini qisqarganligi sababli tashqariga chiqih ketmaydi. Ichki sfmkter-silliq muskullardan tashkil topgan b o isa , tashqi - ko'ndalang targil muskullardan tashkil topgan boiadi.
