nerv tolalari saqlanib qoladi (Geydengaynni taklif etgan m e’dacha yasash usulida nervlar kesiladi) va shu sababli, pavlovchasiga izolyasiya qilingan m e’dachadan shira ajralishi katta oshqozonda ozuqalar bo‘lganida shira ajralishini barcha fazalariga mos holda kechadi. I.P.Pavlov laboratoriyasida darvoza venasining pastki kovak venalar bilan tutashtirish y o ‘li bilan jigami umumiy qon oqimidagi ishtirokini y o ‘qotish usuli ishlab-chiqildi. Ana shu operasiya jigaming himoya, baryer funksiyalarini, ovqat hazmi kanalidan so‘riluvchi zaharli moddalaming, hamda hazm bezlari faoliyati natijasida hosil bo‘ladigan zaharli 161
mahsulotlami jigar tomonidan zararsizlantirish jarayonlarini o ‘rganishning imkonini berdi. I.P.Pavlov ovqat hazmining turli qismlarini izolyasiya qilish, teri ostiga ichaklami chiqarish, hazmlash y o ‘lining barcha qismlariga ko‘plab fistulalar qo‘yishi y o ‘li bilan, uning harakatlanish ishlarini o ‘rganish y o ‘llarini yangi usullarini ishlab chiqdi. Odamlami m o‘4adil sharoitda hazm bezlarining faoliyatini organizmni jarohatlamasdan o ‘rganish usullari ham yaratildi. Ovqat hazmi funksiyalarini o ‘rganish uchun klinikada jarohatlangan va kasal kishilar ustida olib borilayotgan kuzatishlar hamda odamlami va hayvonlami Rentgen nurlari bilan yoritish y o ‘li bilan kuzatishlami ahamiyati katta. Hozirda ovqat hazmi polietilen kapsulaga o ‘ralgan uzunligi 15-20 mm, diametri 0,8 mm bo‘lgan odamlar yengil yutadigan radiouzatgichlar yordamida bosim, harorat, fermentlar miqdori butun hazmlash kanalidagi pH darajasi o ‘rganilmoqda.
