Rajamurodov z. T., Rajabov a. I. Odam va hayvonlar fiziologiyasi
Yüklə 14,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
0,32
0,35 bir xil 0,02 0,15 7 baravar M g_ 0,01 0,04 40 baravar Ca 0,0025 0,006 2,4 baravar Cl 0,37 0,6 1,6 baravar P 0 4 0,009 0,27 30 baravar : so3 0,002 0,18 90 baravar Ammiak 40 baravar Siydik bilan anorganik tuzlardan natriy, kaliy tuzlari, sulfatlar, fosfatlar chiqariladi. Sog‘lom organizm siydigida oqsillar va qand odatda bo‘lmaydi. Ammo, ayrim hollarda juda qisqa vaqt davomida, og‘ir jismoniy ish bajarayotgan odam va hayvon siydigida kam miqdorda oqsil boiishi mumkin. Biroq siydikda surunkasiga sezilarli miqdorda oqsil boiishi kasalliklar paytidagina kuzatiladi. Oqsillaming siydik bilan chiqish hodisasiga albuminuriya deyiladi. Ayrim fiziologik holatlarda (qo‘rqish, hurkish, simpatik nerv tizimining qo‘zg‘alishi, adrenalinning ko‘p ajralishi natijasida) va bir qator patologik hollarda siydik bilan qand, glyukoza chiqarilishi mumkin. Bu hodisaga glyukozuriya deyiladi. Turli buyrak kasalliklari, siydik yoilarining jarohatlanishi va boshqa bir qator hollarda siydik bilan qon chiqishi ham mumkin -gematuriya deb shunga aytiladi.Odam va hayvonlarning bir qator infeksion va parazitar kasalliklari paytida siydikda gemoglobin uchrashi mumkin, bu gemoglobinuriyadir. Voyaga yetgan odamlaming buyraklari bir kecha-kunduzda o‘rtacha:erkaklarda 1000-1500 ml,ayollarda 900-1200 ml siydik ajratadi.Bu ko‘rsatkich otlarda 2-5 litr,sigirlarda 6-12 l.,qo‘ylarda 1,5-2,0 l..ni tashkil etadi. 271 Siydikning bir kecha kundkzlik miqdori va uning ajralishi ham keng koiamda o‘zgarib to‘radi.Odamlar o‘xlayotgan paytda, kechasi soat 2-4 lar orasidakam miqdorda,tushlik va kunning ikkinchi yarmi soat 2-4 lar orasida ko‘p miqdorda siydik ajraladi. Siydik ajralishining o‘zgarishi iste’mol qilingan oziqalar tarkibi va ichilgan suvning miqdoriga,uning gavda to‘qimalari bilan birikish sharoitlariga,hamda ter bezlari bilan ajralishiga,tashqi haroratga,yil fasllariga,bajarilayotgan ish hajmigava ko‘pgina boshqa omillarga bog‘liqdir.Davomli ish bajarilganida siydik hosil bo‘lishi yoki diurez,kamayadi,qisqa muddatli jadal ish bajarilganida esa-tezlashadi. Siydikning barcha fizik va ximik xususiyatlari ham bir kecha kunduz davomida o‘zgarib to‘radi. Siydik tarkibida miqdoriy jihatdan keng ko‘lamdagi,kelib chiqishi jihatidan to'rli tuman bo‘lgan organik va noorganik moddalaming oraliq va oxirgi mahsulotlarini saqlaydi. Yüklə 14,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|