bo‘shasha boshlagan paytda yetib keladi. Shuning natijasida muskul qisqargandan so‘ng t o ia bo‘shashmasdan turib, qayta qisqara boshlaydi, ana shunda tetanik qisqarish yoki tetanus hosil b oiad i. Muskulning bunday qisqarishi kimografda yozib olinsa, tishli chiziq hosil boiadi. Shuning uchun muskulning bunday qisqarishi tishchali tetanus deyiladi. Muskulga berilayotgan ta’sirot chastotasi sekundiga 25 tadan ham oshirilsa, navbatdagi ta’sirot muskul qisqarib, bo‘shashmasdan yetib keladi va muskulni shunday qisqargan holatda qolishga majbur qiladi, silliq tetanus deb shuni aytiladi. Agarda muskulga nihoyatda tez chastotali (sekundiga 300 va undan ko‘proq) ta’sirot berilsa, navbatdagi ta’sir qisqarishning mutloq refrakter fazasiga to‘g ‘ri kelaveradi. Oqibatda muskul umuman qo‘zg ‘almaydi. N.E.Vvedenskiy muskulning tetanik qisqarish darajasi va labilligiga bogiiqligini isbotladi. Muskulga optimal chastota va kuchga ega b oigan ta’sirot berilgandagina uning tetanusi eng baland b o iib , muskul foydali ishlaydi. MUSKULLARNING CHO‘ZILUYCHANLIGI, ELASTIKLIGI VA PLASTIKLIGI Muskulga muayyan miqdordagi kuch (yuk) bilan ta’sir etsak, u cho‘ziladi. Chuzilish darajasi yukning miqdoriga b o g iiq boiadi. Muskul cho‘zilgandan keyin unga ta’sir etgan yukni olib tashlasak, u avvalgi holatini egallashga intiladi. Muskul biror kuch yordamida cho‘zilgandan keyin uning dastlabki holatini egallashga intilishiga va m aium darajada 324
egallay olishiga muskul elastikligi deyiladi. Muskul cho'zilgandan keyin hamma vaqt ham o ‘zining dastlabki holatini to‘la egallay о Uliayui. iVillsKui
kuchliroq cho‘zilsa, u dastlabki holatiga to‘la qaytmaydi. Oqibatda
