Raqamli iqtisodiyotda bulutli hisoblash texnologiyalari va ularning raqamli xavfsizligi
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Adabiyotlar tahlili.
Mazkur sohaning asosiy elementlaridan biri bo‘lgan bulutli hisoblash (ing. Cloud Computing) tushunchasi elektron hisoblash xizmatlarini kompyuter tarmoqlari orqali yetkazib berishni nazarda tutadi. Bunda infratuzilma xizmati eng quyi xizmat turi boʻlib, qolgan yuqori xizmat turlari quyilarining detallarini yanada abstraktlash asosida quriladi [2, 9]. Kanzas shtati universitetining taniqli profess- sori Roger McHaneyning fikriga ko‘ra, “Bulutli hisoblash” iborasining kelib chiqishi “internetda namoyish qilish uchun oqim jadvallari va diagram- malarida ishlatiladigan “bulut” belgisidan kelib chiqadi. G‘oya shundan iboratki, web interfeysga ega bo‘lgan har qanday kompyuter hisoblash re- surslari dasturlar va fayllarning ulkan bazasiga kirish huquqiga ega. Nima uchun aynan bulutli hisoblash? Bulutli hisoblash axborot texnologiyalari sohasidagi mutaxassislari orasida atmosfera para- digmasini davom ettirish uchun mukammal bo‘ron natijasi sifatida qaraladi” [3]. Hindiston IT mutaxassislari jamiyati a’zolari, nufuzli olimlar P.Srivastava hamda R.Khan o‘z ilmiy ishlarida bulutli hisoblash texnikasi haqida so‘z yuritar ekan, u haqida: “…suv molekulalarining to‘p- lami bo‘lgan haqiqiy bulutlar singari bulutli hisob- lashda “bulut” atamasi bu tarmoqlar to‘plamidir. Foydalanuvchi istalgan vaqtda bulutli hisoblash usullaridan cheksiz foydalanishi mumkin. O‘z infra- tuzilmasini yaratish o‘rniga foydalanuvchilar, odat- da, bulutli hisoblashda internet xizmati uchun vosi- tachi provayderni afzal ko‘radilar”, – deb ta’kidlay- dilar [4]. Ushbu texnologiya haqida mahalliy olim T.E.Delov o‘z ilmiy ishlarida bulutli texnologiyalar tushunchasiga “ma’lumotlarni taqsimlangan holda hisoblash texnologiyasi bo‘lib, bunda kompyuter resurslari foydalanuvchiga internet xizmati tarzida taqdim etiladi” deya ta’rif bergan. Shunday yo‘l bilan foydalanuvchiga “virtual” ko‘rinishdagi hisob- lash resurslari taqdim etiladi va foydalanuvchi o‘zi- ning masalalariga qaysi turdagi kompyuter qanday qilib ishlov berayotganligi hamda bu ish qay turdagi operatsion tizim boshqaruvida amalga oshirilayot- ganligi kabi bir qancha savollarga javob ololmasligi mumkin va aslida, bu savollarga javob izlashning zarurati ham bo‘lmaydi. Shuningdek, olim fikricha, bugungi kunda bulutli hisoblash (cloud computing) deb atalgan hisoblash tarmog‘i axborot texnologiya- lari sohasidagi Google (GoogleDrive), Yandex (Yan- dex disk), Microsoft (OneDrive), Apple (iCloud), DropboxInc, Cisco, Oracle va boshqa ko‘plab yirik kompaniyalarning “bulut” serverlari rivojlanayotga- niga ahamiyat qaratgan [5, 10]. Ushbu texnologiya muvaffaqiyatining sirlari, qulaylik va kamchiliklari haqida olimlar M.Butabo- yev, F.Mulaydinov va boshqalar o‘z ilmiy ishlarida bulutli texnologiylarning rivojlanish jarayonlarini tahlil qilar ekan, “ularni qo‘llash turli-tuman imko- niyatlarga ega hamda infratuzilish, xizmat ko‘rsa- tish va xodimlarga sarflanadigan xarajatlarni tejay- di” degan xulosaga keladilar. Ahamiyatlisi, bultli texnologiyalarning kamchiliklari sifatida “foydala- nuvchining xizmatlarini yetkazib beruvchi tashki- lotga to‘liq bog‘lanib qolishi” ko‘rsatilgan. Haqiqatan ham, bulutli xizmatning yaratilish tamoyiliga ko‘ra korxona faoliyati xizmatlar provayderi va Internet provayderisiz qanday ish olib borishiga bog‘liq bo‘lib qoladi [6]. Yuqoridagi fikrlarda shunday xulosaga kelish mumkinki, bulutli hisoblash (ing. Cloud computing) foydalanuvchilarga o‘z sohasida zamonaviy axborot texnologiyalardan foydalanishlari samaradorligini oshirish yo‘lida xizmat qiladi. Bu yo‘lda u o‘z foy- dalanuvchilariga bir qator masofaviy tarmoq, xotira va optimal ish rejimi kabi xizmatlarni taklif etadi. Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|