Raqobat va monopoliya. Narxlarning mohiyati va shakllanish xususiyatlari

Demping narxlarini qo`llash
Bunda milliy ishlab chiqaruvchilar o`zlarining tovarlarini boshqa mamlakatlarga ichki bozordagi narxlardan, ayrim hollard tan narxdan ham past bo`lgan narxlarga chiqaradi.


Narxlardan chegirma qilish
Bunda tovar narxlaridan muayyan foizda chegirma qilinadi.


Imtiyozli narxlarni qo`llash
Bunda xarid hajmini ko`paytirib borgan iste`molchilarga rag`batlantiruvchi imtiyozli (pasayib boruvchi) narxlardan foydalaniladi.


Narxsiz raqobatlashish

Tovar sifatini tabaqalashtirish – bir xildagi ehtiyojni qondiradigan va bir turga mansub bo`lgan tovarlar turlicha iste`mol xossalariga ega bo`ladi.

Tovarlarni kreditga sotish- tovarlar nisbatan ortiqcha bo`lgan sharoitda ishlab chiqaruvchi o`z tovarlarini narxini kechiktirib to`lash sharti bilan sotib, raqiblaridan ustun kelishi mumkin.
Sotish vaqtida va kafolatlangan muddatda tekin servis xizmati ko`rsatish.


Reklama , tovar belgilari, firma muhirlari hamda qadoqlash usullari tovarlar jozibadorligini oshirish va sotish hajmining ko`payishini rag`batlantirishning muhim yo`llari hisoblanadi.

Marketing –uning vositasida mahsulot ishlab chiqarish va sotish jarayonini talabga moslashtirishga harakat qilinadi.

2. Monopoliyalarning iqtisodiy asoslari va ularning turlari.

Monopoliya – iqtisodiy faoliyatning biror sohasida (ishlab chiqarish, xizmat ko`rsatish, tijorat va h.k.) korxona yoki davlatning tanho hukmronligini ifodalaydi.

Monopoliyalarning kelib chiqish sabablari:

• 
  Kapitalning to`planishi va markazlashish.
  
• 
  Fan – texnika taraqqiyoti.
  
• 
  Davlatning ayrim faoliyat sohalarini qo`llab – quvvatlashi.
  
• 
  O`zaro kelishish.
  

Monopoliyaning turlari

•