Rbaycan döVL6T

I I Ф 6 S İ L
DÜNYA VALYUTA SİSTEMİNİN T6KAMÜLÜ V6 MÜASİR VALYUTA PROBLEML6Rİ

2.1. Qızыл metal staнdartındaн qızыл-deviz standartına keçid

Dünya valyuta böhranынын mяrhaляlяri. Bu böhranын 1929-1933-cü илlяrя tяsadüf ed n birinci m rhяl sind aqrar ölkяlяrin вя müstямляkялярин valyutaları qiym tdяn düşdü. Dünya базарынda xammala olan tяl bin azalması, h mиn öl- k l rin tяdiyyя балаnsında böyük k sirin m l g lm si il müşahid olunurdu. Беля ki, aqrar ölk lяr v müstям- l kяl rин satdıqlaры xammalын гиймяти 50-70 % ucuzlaşdığı halda, onлaрыn idxal etdiyi mallaрыn гиймяти ввялки сявий- йядя qalırdı.
İkinci mяrh lяdя dünya valyuta sisteminin z if nöqt si rolu Алманийа вя Avstriyaныn payынa düşdü. 1931-ci ilin or- talaрыna тясадüf edяn bu m rh l hяmin ölk lяrdяn xarici kapitalын эетм si, r smi qızıl ehtiyatынын azalması v bank- larын мцфlisl şmяsil xarakterik idi. Almaniyada faktiki ola- raq qызыl станdartı l ğv edildi.
Böhranын яn yüksяk hяdd çatdığı üçüncü m rh l d (1931 -ci ilin payızı) Böyük Britaniya qızıl standartынı l ğv etdi. Ясас sяbяb isя t diyy balansıныn pisl şm si idi (ixracын чятинляшмяси vя görünm z яm liyyatlardan gяlirlяrin azalması). Бu мярщялядя Böyük Britaniya Almaniyadan f rqli olaraq vаlyula mяhdudiyy tl ri h yata keçirmяdi.
Valyuta blokları. Dünya valyuta sistemi valyuta blok- laрыna аyrıldı. Mü yy n ş rtilik d r cяsi il valyuta bloklarы- нın aşağıдаkı xarakterik c h tlяrini ayırmaq olar:

• 
  asılı valyutalaрыn m zяnn si qrupa başçılıq ed n ölk nin valyutasынa bağlanır;
  
• 
  bloka daxil olan ölk l rin beyn lxalq hesablaşmaları hege- mon ölk nin valyutasынda h yata keçirilir;
  
• 
  blok üzvl rinin valyuta ehtiyatlaры hegemon ölk d саxlaнылыr;
  
• 
  asılı valyutalarын tямinatçısı rolunda hegemon ölk nin хя- зиn darlıq veksell ri v dövl t istiqrazlaры çıxış edir.