Rbaycan respubl

Peloidlərin tətbiqinə göstəriĢ: Artritlər, sınıqlar, radikulit, nevrit, qarın boşluğu orqanlarının 

iltihab  prosesləri,  onurğa  beyni  və  onun  qişalarının  travmaları,  polimielitin  qalıq  halları  və  s. 

qişalarının travmaları, polimielit qalıq halları və s.  

Əks göstəriĢ: Hipertoniya və ürək xəstəliklərinin ağır formaları.  

---

Fənn: Tibbi sosial reabilitasiya 

 

ġöbə: “Mamalıq iĢi” 

22 

 

MÖVZU:  12 

 

SU ĠLƏ MÜALĠCƏ  (HĠDROTERAPĠYA)   

 

Su ilə müalicə və profilaktika şirin sudan istifadə edərək müalicə və profilaktika aparılmasıdır. 

Su ilə müalicə proseduralarının təsir mexanizmində suyun bir necə fiziki xüsusiyyətlərinin əhəmiyyəti 

vardır.  Su  fiziki  mühit  kimi  ən yüksək istilik tutumuna malikdir. Müalicə profilaktikasında su həm 

xarıcə həmdə daxilə istifadə olunur. Xaricə işlədilən zaman o, termiki, mexaniki və kimyəvi təsir edir. 

Suyun  termiki  təsiri  onun böyük istilik tutumu və istilik verməsi ilə təyin olunur. Su çox tez və hiss 

olunacaq  dərəcədə  orqanizmə  istilik  vermə  və  alma  təsirinə  malikdir.  Mexaniki  təsir  bir  sıra 

proseduralarda müxtəlifdir. Suyun təzyiqi ilə yanaşı onun qaldırma və sudan itələmə gücü də vardır ki, 

buda  Arximed  qanununa  əsaslanır.  Şirin  suyun  kimyəvi  təsiri  çox  azdır.  Mineral  tərkibli  sularda  bu 

daha aydın müşahidə olunur. İndiferent temperaturda su sinir sisteminə sakitləşdirici təsir göstərir.  

İsti  vanna  qəbul  etdikdə  oyanma  prosesi  zəifləyir,  tormozlanma  dərinləşir.  Sərin  və  soyuq 

ümumi vannalar isə sinir sistemini oyandırır. Onun funksional vəziyyətini yaxşılaşdırır. Orqanizmin 

reaktivlik  və  uyğunlaşma  imkanlarını  artırır.  Ümumi  isti  su  prosedurası  zamanı  daxili  üzvlərin  qan 

damarları dəri damarları ilə əks reaksiya verir. Belə ki, dəri damarları daralan zaman daxili üzvlərin 

damarları  genişlənir  və  əksinə.  Su  müalicəsini  orqanizmə  tətbiq  etmək  üçün  aşağıdakı  üsullardan 

istrifadə edilir.  

Bədənə su tökmə, yaş dəsmalla silmək, bükmə, kompreslər, duşlar və vannalar 

Su tökmə;orqanizmə oyandırıcı və tonuslandırıcı təsir göstərir.  

Ümumi və yerli üsülları vardır.  

Ümumi su tökmə xəstə taxta barmaqlıqlar üstündə dayanaraq və ya hamamda cılpaq vəziyyətdə 

oturmuş halda  qəbul edir. 2-3 vedrə soyuq suyu xəstənin çiyinlərindən tökdükdən sonra bədəni quru 

dəsmalla dəri zəif qızaranadək silirlər. Su tökmə zamanı vedrə çiyinə yaxın tutulmalıdırki, su bədənin 

həm  arxa  həmdə  qabaq  tərəfinə  eyni  bərabərdə  tökülsün. Preosedura hər gün və ya günaşırı aparılır. 

Suyun  temperaturun  34

0

 -33

0

C-dən  başlayaraq  hər  gün  1-2  dərəcə  azaltmaqla  22

0

-21

0

C çatdırırlar. 

Kurs müalicə 15-30 gündür.  

Yerli su tökmə rezin boru yaxud bardaq vasitəsi ilə 16

0

 -20

0

C temperaturda olan su bədənin ayrı-

ayrı  nahiyələrinə  tökülür.  Yerli  sutökmə  əməliyyatları  vazomotor  pozğunluqlar,  venaların 

genişlənməsi  çox  tərləmə  və  yayındırıcı  terapiya  kimi,  bronxial  astma  tutmaları  zamanı  daha  çox 

istifadə olunur.  

Yaş dəsmalla silmək: Bu müalicə üsulu xəstələrə oyandırıcı və tonuslandırıcı təsir etdiyindən su 

müalicələrinə başlamazdan əvvəl giriş kimi vəya sərbəst müalicə kimi istifadə oluunr. Dəsmalla silmək 

əsasən  revmatizm  tutmaları  zamanı,  bədəni  möhkəmləndirmək  üçün  və  yorğunluq  zamanı  təyin 

olunur. Bədənin ümumi silinməyini tibb bacısı və ya xəstə özü eləyir. İsladılaraq bərk sıxılmaqla suyu 

çıxarılmış kətan mələfənin üstündən xəstənin bədəni istilik  əmələ gələnədək cəld hərəkətlə silinir. 

Mələfəni  götürdükdən  sonra  xəstənin  bədəninə  az  miqdarda  su  töküb,  kobud  qətvə  ilə  səliqə  ilə 

qurudurlar.  Yaxşı  effekt  əldə  etmək  üçün  suya  duz,  sirkə,  spirt,  odekolon  və  s  əlavə  oluna  bilər. 

Əməliyyatlar 3-5 dəqiqə davam etməklə 20-30 presudur təşkil edir.  

Duşlar: orqanizmin müxtəlif şırınqayla istiqamətli temperaturla və təzyiqlə suyun vurulmasilə 

aparılan  müalicə  üsuludur.  Təzyiqlə  dəriyə  təsir  edən  su  orada olan termo və mexano reseptorları 

qıcıqlandırır, nəticədə dəridə olan peptidlərin miqdarı artır. Onlar da dərialtı arteriolların və dərinin 

limfatik damarlarının tonusunu qısa müddətli dəyişir. Çox isti və qısa müddətli soyuq duşlar skelet 

əzələlərinin  və  damarların  tonusunu  qaldırır.  Ürəyin  vurulma  həcmini  və  qanın  qovulma  dövrünü 

qısaldır. Arterial təzyiqi azaldır. Müalicənin verilmə texnikası verildiyi nahiyədən asılı olaraq duşlar 

yerli və ümumi olur.  

Mexaniki  təsirinə  görə  ümumi  duşların  yağışvari,  tozvari,  iynəvari,  dairəvi, yelpik vari, sırınqa 

duşu  və  su  altı  duş  masaj  formaları  ayırd  olunur.  Yerli  duşlardan  ən  çox  istifadə olunan aralıq və 

yaxudda qalxan duşdur. Tempraturuna görə soyuq 20

0

C-də aşağı, sərin 20-34

0

C, indiferent 35-37

0 

C 

dərəcə, isti 38-39

0

C və qaynar 40

0

C-dən yuxarı olur. Duşlarla müalicə aparmaq üçün xüsusi qurğudan 

---