Rbaycan respubl

Fənn: Tibbi sosial reabilitasiya 

 

ġöbə: “Mamalıq iĢi” 

25 

 

MÖVZU:  13 

MASSAJ  ĠLƏ MÜALĠCƏ 

 

Müalicə üsulu kimi masaj qədimdən tətbiq olunur. Bu barədə Qədim Çin və Hind kitablarında 

xatırladılır.  Qədim  yunanlar  fiziki  məşqlər  zamanı  masajdan  həm  də  yorğunluğa  qarşı  vasitə  kimi 

istifadə etmişlər.  

Müalicə-profilaktika  məqsədilə  orqanizmin  toxumalarına  xüsusi  üsullar  vasitəsilə  göstərilən 

mexaniki təsir masaj adlanır. Bu üsulların əsasını masajistin əlləri və aparatlar ilə aparılan sığallama, 

sürtmə, təzyiq, titrəmə və s. təşkil edir.  

Massaj  təkcə  müalicə-profilaktika  və gigiyena məqsədilə deyil, eləcə də idman-məşq məqsədi 

üçün  tətbiq  olunur.  Müalicə  massajı  müxtəlif  patoloji  proseslərdə  geniş  surətdə  istifadə  olunur. 

Gigiyenik massaj qarşısında orqanizmin sağlamlaşdırılması və xəstəliklərin qarşısını alma məsələləri 

durur.  Gigiyenik  massaja  bir  də  dəri  funksiyasını  yaxşılaşdırmaqdan  ötrü  aparılan  kosmetik  massaj 

aiddir.  

İdman massajı idmançılarda əzələlərin funksional qabiliyyətinin qaldırılması və yorğunluq halını 

aradan  qaldırma  məqsədi  daşıyır.  Massajın bioloji təsirinin əsasını toxumalardakı mürəkkəb fiziki-

kimyəvi  dəyişikliklər  təşkil  edir.  Müxtəlif reseptorların qıcıqlanmasına cavab olaraq reflektor sinir-

damar reaksiyaları hasil olur. Massajın təsirindən beyin qabığında tormozlanma prosesləri qüvvətlənir 

ki,  bu  da  özünü  proseduradan  sonra  törənən  yuxuya  meyllikdə  göstərir.  Massaj  dozadan asılı olaraq 

sinir  sistemi  oyanıqlığına  müxtəlif  təsir  göstərir.  Massajın  ağrıkəsici  təsiri  sinir  elementləri 

oyanıqlığının  aşağı  düşməsilə  izah  edilir.  Massaj  süst  və  spastik  ifliclər  zamanı  qan  dövranını 

yaxşılaşdırır, sinir oyanıqlığını və regenerasiyasını qüvvətləndirir, ağrı sindromunu azaldır.  

Massaj  əzələ  atrofiyalarının  əmələ  gəlməsinin  qarşısını  alır.  Massaj  arterial  qanın  hərəkətini 

asanlaşdırır  və  venoz  qanın axıb getməsini sürətləndirir, ödemlər sorulur, ehtiyat kapilyarlar açılır, 

onlara əlavə qan və oksigen gəlir. Limfatik damarlar istiqamətində ağır-ağır və ritmiki sığallama limfa 

axınını  sürətləndirir.  Massajın  təsiri  nəticəsində  oksidləşmə  prosesləri  qüvvətlənir,  qaz  və  azot 

mübadiləsi  yüksəlir,  vəzilərin  sekretor  funksiyası  artır,  diurez  artır,  sidik  cövhəri,  sidik  turşusu, 

natrium xlorid və digər duzların xaric olması çoxalır.  

Massajın çoxlu üsulları var ki, onların əsaslarından sığallama, sürtmə, kəsmələmə, döyəcləmə, 

vibrasiya  sayılır.  Sığallama  barmaqların  ovuc  səthi  ilə  aparılır,  bir  qayda  olaraq  limfa  və  vena qan 

axımı istiqaməti üzrə edilir. Hər bir massaj sığallama ilə başlayır və onunla qurtarır. Sürtmə 2, 3 və 4-

cü barmaqların əsas və orta falanqalarının arxa səthi və ovuc ilə aparılır. Kəsmələmədə məqsəd əzələ 

toxumasına  təsir  göstərməkdir.  Sürtmədən  fərqli  olaraq  kəsmələmə  zamanı  toxumaların  dərində 

yerləşən layları hərəkətə gətirilir, əzələlər hər iki əlin baş və qalan barmaqları arasında tutulur, dartılır. 

Döyəcləmə əlin kənarı və ya içi ilə bərabər qüvvə ilə endirilən zərbələrdən ibarətdir. Zərbələr bir-

birindən 2-3 sm məsafədə olmaqla dəqiqədə 160-200-ə qədər olur, növbə ilə hər iki əllə endirilir.  

Vibrasiya əllər və xüsusi aparatlar vasitəsilə aparılır, dərinin və dəri altdakı toxumaların sürətlə, 

bərabər  qaydada  əsdirici  hərəkətlərinə  deyilir.  Massaj  üçün otaq isti, hərarəti 200C-dən az olmayan 

işıqlı,  havası  yaxşı  dəyişilən  olmalıdır.  Uzun müddətli massaj zamanı dərinin qıcıqlanmaması üçün 

adətən  talk  və  ya  vazelin  tətbiq  olunur.  Düzgün  aparılan  masaj  xəstədə  ağrı  deyil,  xoşa  gələn istilik 

hissi doğurmalıdır.  

Massajın müddəti müxtəlifdir: ətrafların məhdud sahələrindən ötrü 8-10 dəqiqə, qarın üçün 20 

dəqiqə, ümumi massaj üçün 40-60 dəqiqə sayılır.