Referat o‘qituvchi: Toshkent 2022 Reja

Asosiy vositalar hisobini tashkil etishda buxgalteriya hisobi oldiga quyidagi vazifalar qo’yiladi:

• 
  Moddiy aktivlarni qonunchilikda belgilangan tartibda asosiy vositalar tarkibida aks ettirish;
  
• 
  Asosiy vositalarning kelib tushishi, ularning tashkilot ichida joydan- joyga o’tishi (ko’chishi), tashkilot hisobidan chiqarilishi (jumladan, yaroqsiz holga kelganligi sababli), shuningdek, har bir ob’ektning (predmetning, komplektning) saqlanishi va to’g’ri foydalanishi ustidan nazorat qilinish;
  
• 
  Asosiy vositalar xarakatini hujjatlarda to’g’ri rasmiylashtirilish hamda hisob registrlarida o’z vaqtida aks ettirilishini ta’minlash;
  
• 
  Belgilangan tartibda asosiy vositalarga eskirish hisoblash va qayta baholash hamda ularni buxgalteriya xujjatlari, hisob registrlarida qayd etib borish;
  
• 
  Asosiy vositalarni ta’mirlash xarajatlari hisobini yuritish;
  
• 
  Asosiy vositalarni buxgalteriya hisobvaraqlarda holati va xarakatini aks ettirish;
  
• 
  Asosiy vositalar bo’yicha o’zvaqtida to’liq hamda aniq buxgalteriya axborotlarini shakllantirib berish.
  

Asosiy vositalar kirimi hisobi

Asosiy vositalar quyidagilar natijasida tashkilot balansiga kirim qilinadi:

• 
  o oldi-sotdi shartnomasi bo’yicha ob’ektni sotib olish;
  
• 
  o kapital qo’yilmalar tugaganidan so’ng tiklangan ob’ektni qabul qilish-topshirish;
  
• 
  o beg’araz kelib tushish;
  
• 
  o tovar-moddiy zahiralar tarkibidan o’tkazish;
  
• 
  o asosiy vositalarning ortiqcha (hisobga olinmagan) ob’ektlarini aniqlash;
  
• 
  o qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa hollar.
  

Asosiy vositalarni buxgalteriya hisobiga kirim qilinishi asosiy vositalarning dastlabki qiymati bo’yicha amalga oshiriladi.

Sotib olingan asosiy vositalarning dastlabki qiymati quyidagi xarajatlardan tashkil topadi:

• 
  etkazib beruvchilarga hamda shartnoma bo’yicha qurilish-montaj ishlarini bajarganlik uchun pudratchilarga to’lanadigan summalar;
  
• 
  asosiy vositalarni sotib olish (qurish) munosabati bilan qonunchilikda belgilangan tartibda to’langan soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar summalari, shu jumladan bojxona bojlari va yig’imlari (agar ular qoplanmasa);
  
• 
  asosiy vositalarni sotib olish (qurish) bilan bog’liq axborot va maslahat xizmatlari uchun to’langan summalar;
  
• 
  asosiy vositalarni etkazib berish (qurish) xatarini sug’urtalash bo’yicha
  
• 
  xarajatlar;
  
• 
  asosiy vositalar ob’ektini sotgan vositachilarga to’lanadigan haqlar;
  
• 
  asosiy vositalarni o’rnatish, montaj qilish, sozlash va ishga tushirishga oid xarajatlar;
  
• 
  aktivdan foydalanish uchun uni ishchi holatga keltirish bilan bevosita
  
• 
  bog’liq bo’lgan boshqa xarajatlar.