Reja: Bir o‘lchovli vaziyatda diffuziya koeffisentini hisoblash

Issqlik o`tkazuvchanlik koeffisenti va molekulalarning o`lchamlari


(5.2) tenglamani birmuncha uzgartirish mumkin, buning uchun undagi λ urnini uning (1.4) formuladagi qiymatini quyamiz. U holda issiqlik o`tkazuvchanlik koeffisentining ifodasi quyidagi ko`rinishga keladi:
bunda q=4πr² (6.1)
va C_v kattaliklar boshqa manbalardan ma`lum. Shuning uchun. agar issiqlik o`tkazuvchanlik koefiisentining qiymati ulgangan bo`lsa. bu formular molekulalarning kundalang kesimi q yoki radiusini baholashga hizmat qilishi mumkin.
Masalan ulchash ma`lumotlariga kura kislorodning issiqlik o`tkazuvchanlik koeffisenti 0<sup>0</sup>C da 0.024 Vt/m∙K ga teng. va C<sub>v</sub> ning bizga ma`lum bo`lgan qiymatlaridan foydalanib, quyidagi qiymatni keltirib chiqaramiz:

bundan molekulaning radiusi

Ko`plab gazlarning molekulalari o`lchamlari - kattalik jihatidan birday tartibdadir. Bu 1-jadvaldan ham kurish mumkin.

1 -jadval

Gaz	Molekulalarning diametri	Gaz	Molekulalarning diametri
Vodorod Geliy Azot	2,74∙10^-10m 2,18∙10^-1^0m 3,75∙10^-1^0 m	Kislorod Argon	3,61∙10^-1^0m 3,64∙10^-1^0 m

Shunday qilib, issiqlik o`tkazuvchanlikning (6.1) ifodasiga kiruvchi kattaliklardan C<sub>v</sub> va q barcha ideal gazlar uchun tahminan birday ekan. Shuning uchun o`tkazuvchanlik koeffisenti qiymatidagi farq faqat molekulalar o`rtacha tezliklari d qiymatlariga bog`likligi bilan tushuntirilishi mumkin. Berilgan temperaturada molekulalarning tezligi ularning massalariga bog`liq bo`lgani uchun shuni kutish mumkinki, molekularning issiqlik harakati tezligi katta bo`lgan yengil gazlarda issiqlik o`tkazuvchanlik koeffisenti og`ir gazlardagiga nisbatan katta bo`ladi. Bu tajriba yaqqol tasdiqlanadi, uni gazlar issiqlik koeffisentlari haqida tajriba ma`lumotlari keltirilgan 2- jadvalda ko`rish mumkin.

2- jadval

Gaz	q Vt/m-K	Gaz	q Vt/m-K
Vodorod Geliy	0,176 0,142	Kislorod Karbonat angidrid	0,024 0,014

Vodorodning issiqlik o`tkazuvchanligi yahshi bo`lgani uchun ba`zi sanoat agregatlarini suv bilan sovitish mumkin bo`lmagan hollarda, masalan, yirik turbogeneratorlarni sovutish uchun ishlatiladi.

Agar molekularning o`lchamlari qandaydir boshqa o`lchamlardan ma`lum bo`lsa, issiqlik o`tkazuvchanlikin ulchashdan q ning qiymatini aniqlash kerak. Molekulalar ulchamlarini, albatta, boshqa kuchish koeffisentlaridan hisoblash mumkin.